Middelburg Dronk

Gangen in Middelburg

Wanneer je de gangen van de stad nagaat, kom je tot de ontdekking dat er nogal wat gangen in Middelburg zijn, maar bijna geen stegen. Natuurlijk is er de Kerksteeg (daterend uit de jaren '40 van vorige eeuw) waar Kees Petiet - van o.a. Bar American - en consorten in de jaren '60 een pakhuisje huurden en er een speakeassy begonnen en ook de Lammerensteeg, waar vroeger De Kluizenaer zat en nu Brasserie Panneke, maar dat is een steeg voor spek en bonen, want die kwam er pas in 1978 - slager Kievit moest het veld ruimen; in zijn pand kwam de poort naar de Lammerensteeg. Nee, wellicht vond het Middelburgse stadsbestuur al in de middeleeuwen dat het woord steeg een te negatieve connotatie had en vond men gang, straat(je) of poort een deftiger alternatief. Deze aliasstegen bevonden zich vaak op plaatsen waar een herberg of kroeg niet ver weg was en waar in het pré-urinoirtijdperk het overtollige vocht zich wellicht een weg zocht.

Het zou heel goed kunnen dat herberg De Vos ende Craen in 1586 gevestigd was in het pand waaronder de steeg van de Nieuwe haven naar de St. Jansgang loopt. Wellicht is de Karelsgang de oudste gang van de stad - de Carelsgank wordt al vermeld in de 18de eeuw toen herberg Het Roode Schilt er gasten ontving. In het Kraanstraatje zaten in die zelfde eeuw de herbergen De Granaatboom en De Gouden Leeuw (2), terwijl Maria Jacoba de Fluijter een eeuw later haar bierhuis De Fluijter (2) in de Schuddebeursstraat uitbaatte. De Jodengang bestaat ook al eeuwen - in 1896 was daar de Gelagkamer Wielerbaan. De Brouwerijpoort of Brouwersgang - genoemd naar bierbrouwerij De Drye Tonnekens - liep van de Bogardstraat naar de Wagenaarstraat en de bezoekers van de Bogardzaal, Hofplein en Mijnsbergen zullen daar weleens gestaan hebben tot er een urinoir kwam ongeveer in het midden van de gang. De Pauwpoort refereert aan meer recentere geschiedenis - in de jaren '70 waren daar de bowlingbanen van Carambole en later de discotheek Meccano.

Sommige gangen verwijzen ook naar straten die verdwenen na W.O. II zoals bijvoorbeeld de Walgang - die verwijst naar de vroegere straat de Wal waar Geertruida Jacomina Gijsbertina de De Fluijter (de zus van Maria Jacoba) een bierhuis had en ook illustere zaken als 't Rat van Aventur, St. Pieter, Het Gouden Slot en De Congo gevestigd waren. De Kapoengang refereert aan de eveneens verdwenen Kapoenstraat waar Boitquin, Hoen en Van Tiel gevestigd waren. De Burggang verwijst naar de Lange Burg waar het Duitsch Bierhuis, Het Fransche Koffihuys, Nieuw Heeren Logement en Den Rooden Thoorn gasten ontvingen.

Aan de andere kant refereert de St. Barbaragang aan het Onze Lieve Vrouwegasthuis - zoals de St. Jansgang naar de Commanderij - aangezien de St. Barbarakapel daar een onderdeel van was, maar de St. Barbaragang, die de Nieuwstraat met de Segeerstraat verbindt, werd pas in 1952 aangelegd. Tenslotte wordt nog opgemerkt dat er ook gangen in Middelburg zijn verdwenen zoals bijvoorbeeld de Smoorsgang. De Zeeuwsche Kolfbaan stond in de 19de eeuw in de Smoorsgang, maar later werd de naam van de straat veranderd in Veersesingel. De gangen van Middelburg worden constant nagegaan en zo zal het topografische cv van de stad waar nodig worden aangevuld.

Balkengat
Bleekersgang
Branderijmolengang met huize Singelzicht, ca. 1930
Brouwersgang
Burggang
De Dievengang, naast Het Gouden Cruys, liep van de Dam zuidzijde naar de Kuiperspoort
Pakhuis het Rynsche Wijnvat Dievengang G 47 Middelburg te koop Middelburgsche Courant oktober 1821
De curieuze, inmiddels verdwenen Mosterdgang -met spoorrails- naast Van der Harst aan de Middelburgse Markt, in de jaren 20
Een vermelding van de Mosterdgang in Middelburg in een artikel uit 1889. De mosterdgang is te zien op de bovenste foto op deze pagina en te vinden op oude plattegronden van de stad Middelburg.
Ganze(n)gang tussen Oostkerk en Veersebolwerk, ca. 1959
Glazenkaststraat
Isabellagang
Jodengang
Kapoengang
Karelsgang
Kerksteeg
Kleine Heerenstraat
Kraanstraatje
Kuiperspoort
De Lammerensteeg loopt door de vroegere slagerij van Kievit, 1974
Lammerensteeg met Brasserie Panneke
Pauwpoort
Schuddebeursstraat
Wat nog rest van bierhuis De Fluijter (2) in de Schuddebeursstraat
Afbeelding Zeeuwsche Kolfbaan Smoorsgang S 40
St. Barbaragang
St. Jansgang richting St. Janstraat ter hoogte van de vroegere café's Het Gulden Schot, Jowi's Place en Company
St. Jorisgang met rechts de deur van het vroegere café De Karsenboom
Het deel van de St. Jorisgang dat voorheen in de volksmond het Palinggangetje werd genoemd, naar de palingrokerij van Ingelse die zich daar bevond
Poort en steeg bij de Londensekaai
De steeg bij de Londensekaai was de achteruitgang van herberg Den Gouden Leeuw in de Lange Delft, november 1713
Steeg bij de Nieuwe Haven
Steeg dat van de Bogardstraat naar De Gouden Poorte loopt
Steeg dat de Latijnse Schoolstraat met de Bogardstraat verbindt
Steegje waarin Het Lab gevestigd is
Stroopoortgang
Suikerpoortgang
Vijf Ringen
In de Vijf Ringen was in de 18de eeuw een gelijknamige brouwerij en azijnmakerij gevestigd, ca. 1930
Walgang