Middelburg Dronk

Urinoirs

Het Middelburgse straatbeeld was van oudsher gestoffeerd met urinoirs. In de middeleeuwen waren urinoirs nog niet echt een veel voorkomend fenomeen en deed men zijn behoefte waar zich een muur of donker hoekje voordeed - het wildplassen avant la lettre dus. Er is altijd een topografische relatie geweest tussen de horeca en het urinoir - urinoirs bevonden zich op strategische plaatsen in de stad. Die locatie werd natuurlijk bepaald door knooppunten van toevallige passanten - zoals bijvoorbeeld bij het station en later op het Zusterplein - maar schijnbaar ook door de aanwezigheid van café's; het urinoir in de Helm en dat bij het Vlissings Wagenplein zijn daar voorbeelden van. In de Helm stonden aan het begin van de 20ste eeuw 3 urinoirs, maar die werden in december 1926 vervangen door een zogenaamd tweepersoons urinoir.

Wellicht beschikten sommige, vaak morsige, etablissementen in die vroege jaren domweg niet over een urinoir en bood een exemplaar in de directe nabijheid verlichting. In de Middelburgsche Courant van 23 oktober 1869 is er voor het eerst sprake van een urinoir; het betreft de arrestatie van een urinoir huisje op de Dam (wellicht werd het gefrequenteerd door klandizie van Dok of Het Zeeuwsche Bierhuis) - de omwonenden hadden klachten over de stank. In 1877 wordt een fraai urinoir huisje bij het spoorwegstation gebouwd en wel bij de stationsbrug. Er was ook een urinoir in de Gistpoort, maar dat werd, ook door de stank, vervangen door een vrijstaand urinoir met scherm op het Koorkerkhof, wat weer opluchting bood aan bezoekers van de Gorinchemsche Bierhal. In die periode beschikte het Hofplein ook over een urinoir - de intimi van Mijnsbergen en Hofplein zullen het zeker gekend hebben - maar dat werd, door de bouw van een huis - verplaatst naar het straatje (van bierbrouwerij De Drye Tonnekens) dat toen nog tussen het Hofplein en de Bogardstraat liep. Aan het eind van de 19de eeuw werd al geklaagd over de vermindering van het aantal urinoirs en die vermindering zette zich in de 20ste eeuw gestaag voort. Het urinoir huisje aan de Stationsbrug (hoek Kanaalweg) werd verplaatst naar de andere kant van de brug (hoek Loskade), maar kende daar maar een kort leven. In 1951 werd nog even het futuristische plan geopperd om ondergrondse urinoirs aan te leggen onder het trottoir van sociëteit De Vergenoeging, maar daar kwam men van terug en in plaats daarvan werden de urinoirs, en openbare toiletten, aan het Zusterplein gebouwd. Sommige urinoirs hadden naast de normale- nog een bijkomende functie van ontmoetingsplaats voor cruisende heren (zie ook het verhaal De Bielzenslet [1]).

Vanaf de jaren '60 ging het bergafwaarts met de urinoirs - het merendeel werd afgebroken en spaarzaam werd het stadsbeeld verrijkt met van die mobiele kunststoffen dozen. De klachten over het wildplassen zijn nog steeds niet van de lucht, maar ja, de openbare toiletten op het Zusterplein zijn alleen geopend op kantooruren en het enige echte urinoir dat Middelburg nog rijk is, dat onder de Lange Jan, lijkt vooralsnog voor velen een geheime locatie en dat heeft toch ook weer zijn charme.


Openbare Toiletten in Middelburg nu

Anno 2013 kent de gemeente Middelburg nog een aantal openbare toiletten. Naast het urinoir onder de Lange Jan zijn er twee zelfreinigende toiletten waar je tegen betaling gebruik van kunt maken, op Damplein en Hof van Tange. Daarnaast zijn er toiletten in de parkeergarages van de Gemeente (bijvoorbeeld aan de Koestraat, de Kousteensedijk en de Kanaalweg), in de Zeeuwse Bibliotheek aan de Kousteensedijk en op het Zusterplein, naast de Markt.

Externe links

Bronnen