| | ||||||||
|
Beschrijving
Een speelhuis aan de Pottenbakkerssingel Q 54 (later vernummerd tot 8). De Pottenbakkerssingel bestaat nog wel, maar alle huizen die er stonden, moesten wijken voor de aanleg van de Schroebrug en het, ook al weer verdwenen, zwembad Poelendaele. De Pottenbakkerssingel loopt evenwijdig aan de Beenhouwerssingel - Albert Heijn is gevestigd aan de Pottenbakkerssingel.
Foto's
Affiche verkoop De Gouden Kan, Pottenbakkerssingel Q 34 in 1833
In De Gouden Kan moet ook vooruit worden betaald, februari 1860
Herberg De Gouden Kan Middelburg te huur, 1841
Geschiedenis
De site zeeuwengezocht geeft aan dat Baaltje van der Os (51) in 1827 in het huwelijk treedt met Jan Cikardie (27 (zeeuwengezocht [1]). Samen beginnen ze het speelhuis De Gouden Kan aan de Pottenbakkerssingel Q 54 te Middelburg. Wanneer Baaltje in 1833 overlijdt (zeeuwengezocht [2]) wordt De Gouden Kan verkocht - Jan Cikardie zou later nog logement Het Gorinchemse Veerhuis en hotel Cikardie uitbaten. In een advertentie van de Middelburgsche Courant van 1843 geeft P. Paauw aan dat hij eigenaar wordt van herberg De Gouden Kan - hij zat eerder in De Nieuwe Pijl en De Engel. Wanneer zijn vrouw Maria Plasman in 1847 overlijdt staat hij nog steeds geregistreerd als herbergier (zeeuwengezocht [3]). Een jaar later hertrouwt kastelein Pieter Pauw met Jacoba de Haas (zeeuwengezocht [4]).
Naamgeving
Eigenaars
- B. van der Os (1827-1833)
- J.E. Cikardie (1827-1833)
- P. Paauw (1843)
Bijzonderheden
Een betekenis die het WNT geeft bij het lemma 'speelhuis' is als volgt: "Een inrichting waar des avonds en des nachts muziek gemaakt wordt en waar lichte vrouwen verkeeren; musico, nachtcafé, nachthuis."
Helmuth Rijnhart, van de Historische Vereniging Avereest, schrijft: Ik werk aan een artikel over een Zeeuw, de Kam, die na zijn echtscheiding in 1856 aan lager wal raakte en zijn leven sleet in de bedelaarsgestichten Ommerschans en Veenhuizen. Ik vond de echtscheidingspapieren in de Burgerlijke Stand van Gapinge en daar worden twee uitspanningen in Middelburg genoemd waar de Kam de nacht heeft doorgebracht met een prostituee: de Grand Salon en de Gouden Kan. Beide prostituees getuigen in de echtscheidingszaak. Zie Familysearch
Mooie verhalen
Johannes Emanuel Cikardie wordt geboren als onecht kind van een militair in Franse dienst en een Zeeuwse uit Middelburgs Ambacht. Bijna een jaar na zijn geboorte treden zijn ouders, Andreas Cikardie (Sicardij, geboren te Brussel omstreeks 1774) en Maria Maldegem (Middelburg omstreeks 1775-Middelburg 1 januari 1854), in het huwelijk. Jans vader werkt als ‘oppasser’ in het militair hospitaal te Middelburg. Jan is circa 1.60 meter lang, heeft zwart haar, bruine ogen, een rond gezicht, een hoog voorhoofd, een spitse neus, een ronde kin en blozende wangen. Hij beweegt zich soepel, heeft een vlotte babbel en is zelfverzekerd. Diefstal en mishandeling Jan Cikardie belandt voor het eerst langdurig in de gevangenis wegens diefstallen die hij pleegt als inwonende knecht in ‘Het Nieuwe Logement’ in Zierikzee. De eerste diefstal betreft koopwaren van een Rotterdamse koopvrouw, de tweede het gouden sigarenpijpje van de griffier van de rechtbank van Zierikzee. Jan wordt in maart 1824 veroordeeld tot een half uur te pronkstelling op het schavot en vijf jaar rasphuis. In het jaar waarin hij vrij komt, trouwt hij met de veel oudere Zierikzeese weduwe Baaltje van der Os, ‘kasteleinester’. Jan is 27 en Baaltje 51. Samen met haar leidt hij het speelhuis ‘De Gouden Kan’ in Middelburg. Als hij bij een ruzie tussen beschonken cafébezoekers een gerechtsdienaar sommeert de ruziemakers naar buiten te brengen, gaat het fout. De man weigert, maakt Jan uit voor ex-bajesklant, waarop Jan de gerechtsdienaar naar de keel vliegt en hem bijna wurgt. Zes maanden gevangenisstraf, oordeelt de rechter. Hotel Cikardie Baaltje wordt niet oud. Jan hertrouwt met Johanna Vos (Zierikzee 27 januari 1814), een 20-jarige wees uit Zierikzee. Samen met Johanna leidt hij het ‘Het Gorinchemse Veerhuis’ in Middelburg. Dit logement is gevestigd aan de noordzijde van de Dam op de hoek van de Schuitvlotstraat bij de Dambrug. In 1852 verhuist het logement naar de Dam zuidzijde, naar een groot pand met zestien logeerkamers. De zaken gaan goed. Het logement wordt druk bezocht door rondreizende handelaren. Jan houdt er zelf ook allerlei handeltjes op na en noemt zich scheepsmakelaar. Na het overlijden van zijn tweede vrouw op 8 oktober 1859 hertrouwt Jan opnieuw. Hij is dan 60, zijn bruid, Adriana Catharina Philippus uit Delfshaven, 36. Jan Cikardie overlijdt op 70-jarige leeftijd. De 51-jarige Adriana Catharina hertrouwt op 2 februari 1876 met de 28 jaar jonge weduwnaar Jean Baptiste Fraigneux, reiziger uit Brussel. Deze wordt logementeigenaar van ‘Het Gorinchemse Veerhuis’ en verandert de naam van het logement in ‘Hotel Cikardie’. (deze tekst is integraal overgenomen uit de catalogus bij de tentoonstelling 'Akten van lief & leed' in het Zeeuws Archief - de tentoonstelling loopt nog tot januari 2012; een aanrader!)
Adres en contactgevens
Pottenbakkerssingel Q 54 (later vernummerd tot 8) te Middelburg.
Externe links
Bronnen
- Krantenknipsels en foto's: Krantenbank en Beeldbank Zeeuwse Bibliotheek
- Website Zeeuws Archief