Een herberg die -in ieder geval- tussen 1575 en 1794 was gevestigd aan de Markt te Middelburg. Zie ook De Rethorykamer.
Inhoud
Geschiedenis
| 1575
|
Paulus Haeck De stadsrekening van 1575 geeft aan dat Paulus Haeck in de Zoutkeet 21 pond Vlaams en 10 schellingen kreeg voor verteringen bij die van collegie van wedt wesen aldaer geghijselt duer bevei van raedt zijnder Excel. De stadsrekening van een jaar later vermeldt dat aan Paulus Haeck, waard in de Zoutkeet, 6 pond Vlaams, 12 schellingen en 10 groten werd betaald over gehaelde wijn als oijck den lijfcoop van het Augustijnsclooster met alle zijn gevolge. |
| 1576
|
Joos Verbeecke In het Kohier 100ste penning huizen en erven Middelburg van 1576 staat Joos Verbeecke vermeld als eigenaar van De Zoutkete - Verbeecke moet 12 pond Vlaams betalen |
| 1593
|
Andries Mahieu In de Collectie Zeeuwsch Genootschap 60 Middelburg staat Andries Mahieu in 1593 te boek als weerd van herberg De Zoutkeete. |
| 1612
|
Hans Roij Hans Roij wordt als weerd in De Zoutkeete vermeld in de Handschriften Verzameling 5 - op 23 januari 1612 en op 18 januari 1619. |
| 1664
|
Daniel Pieters Pieters staat als waard vermeld op een rekening van 1664. Van 3 tot 6 november 1668 verblijft de uit het Belgische Sottegem afkomstige Daniel Pieters in het Onze Lieve Vrouwegasthuis in Middelburg (zeeuwengezocht [1]). Pieters woord als waard/herbergier 2 keer vermeld: bij RAZE 187 H (gedateerd 21 maart 1662) en bij de Collectie Zeeuwsch Genootschap 60 Middelburg (Gedateerd 26 januari en 3 februari 1662).Hij overlijdt op 7 mei 1720 (zeeuwengezocht [2]) - het is vooralsnog niet bekend of hij toen nog in De Soutkeet zat. |
| 1771
|
Jan Willeboorts Op 7 februari 1771 koopt Jan Willeboorts een kapitaal pand cum annexis voor 2400 pond Vlaams van Cornelis de Cliever (zeeuwengezocht [3]). Een advertentie uit de Middelburgsche Courant van 3 maart 1772 geeft aan dat een bepaalde zaak ten huize van Jan Willeboorts schriftelijk kon worden bevestigd - m.b.t. ten huize van: bewoner of herbergier waren in die tijd vaak synoniem. In juni 1781 wordt het pand te koop aangeboden, maar wellicht niet verkocht, want Jan Willeboorts verkoopt het pand in juni 1794 aan Paulus Dobbelaar voor 2600 pond Vlaams (zeeuwengezocht [4]). |
| 1794
|
Paulus Dobbelaar Paulus Dobbelaar koopt in juni 1794 het pand van Jan Willeboorts. Hij staat in januari 1797 geregistreerd op het adres L 37 als koopman (zeeuwengezocht [5]), dus wellicht verviel de horecafunctie na 1794 - Dobbelaar overlijdt in november 1802 (zeeuwengezocht [6]). |
Foto's
Uit het archief van de Rekenkamer een tekst waarin staat dat Daniel Pieters, waard in De Soutkeete, op 28 februari 1664 geld ontving voor de verteringen die gedaan waren door de heren van de Rekenkamer.
De vermelding van logement de Soutkeet in 'Reis-boek door De Vereenigde Nederlandsche Provincien, enz'
Ten huize van Jan Willeboorts in Middelburg, maart 1772
De Groote Zoutkeet te koop, juni 1781
De vermelding van De Soutkeet en de Mosterdgang in Middelburg, in een artikel in Zeeuws Tijdschrift uit de 19e eeuw.
Naamgeving
- De herberg werd ook simpelweg de Zoutkeet of de Soutkeete genoemd. Het pand van de herberg heette De Groote Zoutkeet. Een zoutziederij of zoutkeet is een werkplaats voorzien van een kookinrichting om een geconcentreerde zoutoplossing in te dampen en het zout, bij wijze van productie- en raffinagetechniek, te laten kristalliseren. Zie ook Wikipedia. In het artikel wordt Zeeland expliciet genoemd.
Bijzonderheden
- De Soutkeet komt al vanaf 1548 in de stadsrekeningen van Middelburg voor:
Men leest in de rekening van 1538 dat er eene vertering gemaakt werd in de Zoutkeet door eenigen van de wet "ten tijden als tnijeuwe vleijschhuijs geropen was om te vercoopen".
- De stadsregering verteerde op Sint Bartholomeus (24 augustus) 1541 in de Zoutkeet 5 pond Vlaams en 18 schellingen in gedenckenisse dat die nyeuwe haven vand stadt duer getrocken was.
- In de stadsrekening van 1547 staat: Een pervoost en andere bevelsluiden maakten met eenigen van de wet eene vertering in de Zoutkeet.
- Het lemma Rotterdam Notariele Akten 1599-1622, te vinden bij het Rotterdams gemeentearchief vermeldt het volgende:
- (20-1-1611) NN Casembroot, verklaart dat hij onderhands land heeft verkocht aan Leunis Corneliss Loyss, die nu weigert de overeengekomen prijs te betalen. Het land is verkocht in opdracht van zijn moeder joffrouwe Cornelia Poppe, weduwe van raetsheer Casembroot, in aanwezigheid van zijn zwager Pompeus de Roevre, raedt van Dordrecht. De verkoop vond plaats ten huize van Domas Jansz in de Swarte Galeye, gelegen naast de Groote Soutkeet te Middelburch. Het verkochte land was gelegen in Huge Laureynse Block op Walcheren. Een van de andere kopers was Jan Adriaens Blauwaert.
- In Goes was in tot begin 20e eeuw ook een herberg/hotel te vinden met de naam De Oude Zoutkeet (ook De Groote of De Nieuwe). In Zierikzee bestond ook een herberg met deze naam, in ieder geval tot eind 18e eeuw. In de krantenbanken vind je vooral artikelen over dat etablissement. Ook Arnemuiden komt in veel artikelen terug. Daar gaat het om een echte Zoutkeet op Zoutziederij.
- Een transcriptie van de tekst van de rekening, door Nan Keulemans: "De Heer Rekenm(eester) Rollant sal gelieven te betaelen als rentm(eester) vande Espagne dezer Camer aen Daniel Pieters, Weert in de Soutkeete, de somme van negen pont, achtien s(chelling), ses gvls (gulden Vlaems) over soo veel bij de Heeren van(de) Rekencamer tot sijnen huijse is verteert, ende dese overbrengende met behoorlijcke quijt sal U: Ed(ele) 't selve in uijtgeven geleden werden, daert behoort in Middelb.(urg) op den 21 feb(ruari) 1664.
M. van Gogh Mr. Mij pnt. A.P.L. van Brunisse 1664"
en daaronder:
"Ick ondergeschreven, bekenne ontfanghen te hebben uit handen van den heeren rekenmeester van d'respectyve reekenkamer van Zeelandt, de somma van negen ponden en achthien schellingen ses grooten Vlaems (...) een gelaeg verteert bij de voorzeyde heeren. Actum den 28 februuarij 1664 £ 9 - 18 - 6"
- Het is niet bekend of er een familierelatie tussen Paulus Haeck en Jan Haeck bestond, maar Jan Haeck was in 1587 patiënt in het Onze Lieve Vrouwegasthuis en bij bijzonderheden staat de volgende, curieuze opmerking: Gewrocht hebbende op de Vlasmert". "Ende verstaende dat desen onderschreven broeder tot sterven noch ontrent XII pondt of XIIII pondt groot vlaems soude hebben lichen - een man in bonus dus (zeeuwengezocht [7])
- Wellicht was er een familierelatie tussen Jan Willeboorts en Pieter Willeboorts die herbergier in De Fransche Vlag op de Blauwedijk was.
Mooie verhalen
Bellechier voor de meissens
Op 4 juli 1600 brengen Erik Dimmer, Philibert van Turnhout en Philips van Steelant (raadsheren van het stadje Kats op Noord-Beveland) de nacht door inde herberge van de Soutkeete en ze hebben het daar zeer naar de zin. Wanneer er de volgende dag wordt afgerekend, worden de meissens niet vergeten en ze krijgen vijf schellingen en acht grooten bellechier oftewel fooi - voor welke bewezen diensten dat was laat zich raden...
Bronnen
- De Stadsrekeningen van Middelburg 1500-1549 en 1550-1600 H.M. Kesteloo
- Kohier 100ste penning huizen en erven Middelburg 1576
- Scan Rekening: Collectie Theo de Roos: Zeeuws Archief Rkk D, inv.nr 9973.
- Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
- Afbeeldingen: Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
- Herberg De Soutkeet wordt al genoemd in Reis-boek door De Vereenigde Nederlandsche Provincien, en der zelver aangrenzende Landschappen en Koningrijken: Behelzende, benevens een naauwkeurige beschryving der Stede, Een aanwyzing van de Schuyt- en Wagen-vaarten. : Mitsgaders de bekwaame Herbergen daar de Reyzigers in ieder Stad konnen Logeren: Gelijk ook meer andere dingen welke in het Reyzen zoo dienstig als waar te nemen zijn. Auteur: Jan Claesz ten Hoorn (Amsterdam, 1689) - zie ook externe links.
- Droogleggers aan de Oosterschelde, Bewint der Dijckagie 1594-1610 Dr. J.B.V. Welten (De Bataafsche Leeuw Amsterdam 1993)