Middelburg Dronk

Huidige versie van 9 apr 2024 om 06:59

Een Sociëteit die sinds 1985 is gevestigd in het monumentale pand Le Baron Chassé aan Gortstraat 30 in Middelburg. De Vergenoeging werd echter vooral bekend toen zij was gevestigd in het pand aan Markt 81, tusen 1803 en 1964. In dat pand is nu café Brooklyn gevestigd.

Foto's

Meer foto's zijn te vinden op: De_Vergenoeging/fotos.

• 

  Tympaanplein 1911

• 

  De Vergenoeging 1870

• 

  Vergenoeging Gortstraat 2011

• 

  Tarief Societeit De Vergenoeging, ca. 1880

Geschiedenis

Zie voor een uitgebreidere beschrijving van de geschiedenis van De Vergenoeging de pagina De_Vergenoeging/Geschiedenis. De in 1795 opgerichte sociëteit De Vergenoeging is in alle opzichten een buitenbeentje op Middelburg Dronk. Om de lange geschiedenis van deze sociëteit te begrijpen moet je eigenlijk een onderscheid maken tussen de (besloten) vereniging De Vergenoeging en de horecafunctie die er altijd onlosmakelijk mee verbonden is geweest. De Vergenoeging verhuisde in de geschiedenis meerdere malen (van de Balans naar achtereenvolgens de Lange Noordstraat, de Markt, de Dam en de Gortstraat). Het pand zat tussen 1803 en 1964 echter in het pand waar tegenwoordig café Brooklyn is gehuisvest en beleefde daar ook de glorie. Het was ook op die locatie dat het restaurant tijdelijk een openbaar karakter kreeg, opdat de exploitant het hoofd boven water zou kunnen houden. Sinds 1985 is de sociëteit gevestigd in het beroemde pand Le Baron Chassé, waar voorheen het gelijknamige hotel was gevestigd. Tegenwoordig wordt het horecadeel geëxploiteerd onder de naam Horecabeheer Sociëteit de Vergenoeging. Dat horecadeel heeft nog steeds een besloten karakter (het is geen vrij toegankelijk etablissement) maar kan wel door iedereen worden afgehuurd voor recepties, diners en wat dies meer zij. Dat 'de zaak' met de tijd meegaat blijkt onder meer uit het feit dat men naast High Teas ook High Beers en High Wines organiseert. De Vergenoeging is ook gastlocatie voor tentoonstellingen en optredens tijdens de Kunst- & Cultuurroute in Middelburg.

Naamgeving

Toen de sociëteit een wat minder politieke lading kreeg, stelde lid J.A. Hicken in 1804 voor om de naam te wijzigen in De Vergenoeging. Hiermee wilde men uitdrukking geven aan het feit dat men meer en meer 'gezelligheidsvereniging' was geworden.

Bijzonderheden

• Het echtpaar Coppieters zat eerder in het Bergsche Veerhuis in Goes.
• A. Reitsma was eerder kastelein in Het Schuttershof in Goes.
• In de Tweede Wereldoorlog werd in het pand aan de Markt 81 ook tijdelijk lesgegeven, omdat de Duitsers veel scholen in beslag hadden genomen.

Mooie verhalen

Het Overschotje

Het Overschotje kwam al eerder aan de orde in het verhaal Jo Juul , maar het boekje Francisca mijn beschermengel van Wim den Hollander biedt het verhaal Stapel-gek dat te mooi is om niet uit te citeren, daarom een letterlijke weergave van een fragment dat als volgt begint: In de dertiger jaren bestond er in Middelburg een cabaret- en revuevereniging, genaamd Het Overschotje. De ouderen onder ons, die die naam horen noemen, krijgen plotseling een voldane glimlach op het gezicht en zeggen: "Ja, dat was nog eens een gezellige tijd..." Die denken terug aan de grote zaal van het Schuttershof; zeshonderd stoelen uitverkocht! Het Overschotje gaf weer eens een uitverkochte avond met zang, dans en van alles wat. Hoe kwam men trouwens aan die naam het Overschotje? Dat begon zo.

De vrijwillige brandweer van Middelburg had een cabaretclub opgericht en gaf af en toe ook een leuke avond, voornamelijk in sociëteit De Vergenoeging op de markt. Maar dat clubje rooide het niet, en ging ter ziele. Er was echter wel belangstelling van enkelen om met cabaret verder te gaan. Dat lukte en zocht op een vergadering naar een geschikte naam. Die was niet zo een, twee drie gevonden. Tot er een zei: "Hoe moet je zo'n overschotje nou noemen?" Dat is het, riep een ander, en aldus had het kind een naam. De cabaretvereniging floreerde en trok volle zalen. vele jaren stond ze aan de top in de Zeeuwse amusementswereld. Er werd volop genoten van fijne muziek (o.a. van The Funny Band), een leuke groep balletgirls, prachtige decors en dolkomische schetsen en toestanden. Ik draaide mijn fietsnummer als Jimmy Spake mee in die revues. Het was een clownsnummer met veel vallen en opstaan.

Zo hadden we een spectaculaire act bedacht waarvan de mensen in de zaal de rillingen over de rug liepen. Rinus Kievit, de accordeonist van de club, wilden we met stalen draadjes boven in de coulissen ophangen. De firma Wiegel in de St. janstraat had een klos staaldraad beschikbaar. Zo'n dunne staaldraad kon vijfhonderd kilo dragen, nou en dat woog Rinus nog niet eens met accordeon! Er werd een soort corset vervaardigd waar die draden aan vastgemaakt konden worden. Dat lukte allemaal prachtig. Bij het uitproberen kon men vanuit de zaal de draden, die vanonder de kraag van Rinus zijn smoking langs zijn gezicht naar boven liepen, absoluut niet zien. Ze waren bovendien met matgrijze verf ingesmeerd.

Op de feestavond werd Rinus achter het gordijn in zittende houding voorzichtig met accordeon en al opgehesen. Dat duurde wel even, maar het was het eerste nummer na de pauze. Op zekere hoogte aangekomen werd Rinus vastgezet. De ruimte tussen het zitvlak van de accordeonist en de toneelvloer werd vervolgens opgevuld met met kleine tafeltjes, kartonnen dozen, krukjes enzovoort. Dat gaf vanuit de zaal de indruk dat hij los op dat wrakke bouwsel zat te spelen. Het doek ging open en het nummer nam een aanvang. Even een openingsapplausje. Voor de rest bleef het doodstil in de zaal, want dat was toch wel een waagstuk om met zo'n zware accordeon op zo'n gammele stapel te gaan zitten spelen...

Dan kwam ik op vanuit de coulissen, rijdend op een kunstfiets. Na enkele rondjes rond de toren kwam ik telkens weer terug met een andere acrobatenfiets, want ik had acht van zulke rijwielen. En Rinus zat maar rustig bovenin te spelen en te grinniken. Mijn laatste fiets was een tweewieler, waarmee je ook op één wiel kon rijden. Ik draaide zo snel mogelijk rondjes en toen gebeurde het! Opeens reed ik zogenaamd per ongeluk tegen de stapel. dat ging zo krachtig dat alles met hevig kabaal naar beneden tuimelde! In de zaal klonk gegil, want de mensen dachten dat natuurlijk ook de muzikant naar beneden zou storten. Maar die bleef heerlijk hangen aan zijn stalen draadjes. Ondertussen kreeg ik wel al die rekwisieten over me heen, maar onder het vallen ontweek ik zo veel mogelijk de poten van de tafeltjes en krukjes, want die moest je niet in je ribben hebben. Een succesnummer van de eerste klasse was het. Dat bewezen het langdurige applaus, de stampende voeten en het vele gelach. En hiermee ontdek je dat veel mensen wel eens graag griezelen.

Wim's broer Jo den Hollander was ook geen onbekende in het Middelburgse uitgaansleven - hij speelde piano, zong en componeerde liedjes waaronder het nostalgische Het Oude Middelburg dat herinneringen ophaalt aan de stad in de jaren '30.

• 

  Wim den Hollander en zijn beschermengel Francisca

• 

  De achterpagina biedt achtergrond

• 

  Wim den Hollander in actie

• Bron: Francisca mijn beschermengel Wim den Hollander (Universiteitsdrukkerij Groningen, 1993)

Martinus Johannes van Rooyen, de Kapper van Een

Martinus Johannes van Rooyen, bijgenaamd 'De kapper van Een' was een Hagenaar, die zich in de jaren na 1947 vestigde in de voormalige kapsalon van het Drenthse dorpje Een, waar hij een bloeiend bedrijf opbouwde met de behandeling van kaalhoofdigen door middel van een geheim haarwater, hoofdhuidmassage en hoogtezon. De behandeling duurde soms langer dan een jaar, want het donshaar verdween na enkele weken weer. Ook tegen baardschurft had de kapper een recept, waarvan de gunstige werking bij oorlogsgevangenen zou zijn gebleken. Het bestond voornamelijk uit diepzeewater, dat met een speciale fles uit zee werd gewonnen. Van Rooyen reisde door heel Nederland, waar hij volgens de kranten veel klanten hielp in cafés, waaronder veel jonge boeren. Ook in Middelburg hield hij huis, o.a. in De Vergenoeging. In het jaar 1950 werd hij geverbaliseerd in die stad. Desalniettemin stroomde het geld bij hem binnen. Hij liet de bevolking van Een daarvan mee genieten door op zijn kosten een voetbalveld te laten aanleggen en bejaardenreisjes te organiseren. In 1951 was Van Rooyen plotseling verdwenen richting Antwerpen. Vaststaat dat hij een spoor van schulden en ontevreden klanten achterliet. (bron: Encyclopedie Drenthe Online)

• 

  Van Rooyen houdt zitting in De Vergenoeging, februari 1951

• 

  De kapper van Een geverbaliseerd in Middelburg, 1950

• 

  De Kapper van Een in de Encyclopedie van Drenthe

• 

  Een artikel over de wonderkapper in Zeeuwsch Dagblad, februari 1949

Uit het boek Het Leeskabinet

"Wij kunnen dezen feestdag besluiten met plaats te nemen onder het talrijk gezelschap dat aan tafeltjes gezeten is voor de helder verlichte societeit de Vergenoeging op de Groote Markt. Te midden van het ruime plein schittert in het licht van honderden gaspitten en lampions een groote muziek tempel door het corps muziekanten der schutterij bezet. Het kan uwe aandacht niet ontgaan dat onder de menigte menschen hier vereenigd het gedrang nergens tot wanorde overslaat zoodat ieder zonder inspanning de toonen volgen kan eene treffende tegenstelling voorzeker met het woeste getier en gestommel in een losbandigen kermistijd. Geef ons volk maar behoorlijke uitspanningen en de uitkomst zal leeren dat het er ordelijk gebruik van maakt. Den volgenden morgen was het u bekende plein van het schuttershof weder vol feestvierenden die deelnamen aan eene voor vijf en twintig cents toegankelijke matinee musicale."

Over Willem Johan Goor

Willem Johan Goor (geb. Middelburg 1847 - overl. Middelburg 1916) & Juliana Elisabeth Snijders (geb. Middelburg 1846 - overl. Middelburg 1917)

1870 - Als zoon uit de Middelburgse (brood)bakkersfamilie Goor, begint hij een manufacturenwinkel in zijn ouderlijk huis aan de Wagenaarstraat (E.282) - zijn vader voerde er tot aan zijn dood (1867) een bakkerij. Hij huwt met een Middelburgse schoenmakersdochter en sticht met haar ook een gezin. ca.1876 - Na de dood van zijn moeder wordt dit (ouderlijk) huis vermoedelijk in de verkoop gedaan om de erfenis te verdelen. Hij verhuist naar de Korte Noordstraat (L.110) en zet daar ook zijn bedrijf in manufacturen voort. April 1893 - Het bestuur van de Socieiteit de Vergenoeging heeft een voordracht opgemaakt voor de betrekking van zetkastelein, naast C.J. van de Kreke en W.M. van der Plank wordt W.J. Goor genoemd. (Middelburgsche Courant dd. 22.04.1893) Mei 1893 - Uit een volgend bericht blijkt dat Goor 'voorlopig voor een jaar' is benoemd (Middelburgsche Courant dd. 01.05.1893). Een paar dagen later kondigt hij een opruiming van manufacturen uit zijn winkel aan - de sluiting wordt niet genoemd in advertenties. Wel is het gezin die maand nog overgegaan naar de Markt want een twee weken na de bekendmaking van zijn aanstelling verzoekt zijn vrouw als 'Mejuffrouw Goor in de Socieiteit de Vergenoeging' terstond om een dienstbode. (Middelburgsche Courant dd. 18.05.1893) 1893-1910 - Uit verschillende bronnen (o.m. Burgerlijke Stand, Adresboeken, Middelburgsche Courant) blijkt dat hij in die jaren kastelein is van Societeit de Vergenoeging. Hij viert hier zowel zijn vijftigste verjaardag als het zilveren huwelijksjubileum. Maart 1910 - Het bestuur van de Societeit benoemd een nieuwe kastelein, Jacobus van Leur uit Utrecht. (Middelburgsche Courant dd. 07.03.1910) >1910 - Het echtpaar is inmiddels ook op leeftijd, ze zijn de 60 gepasseerd. In die laatste jaren heeft Goor nog een bijbaantje als bode, maar het is erg stil rondom hen. Hij sterft op 28 December 1916, zijn weduwe volgt hem nagenoeg precies een half jaar later.

Bron: persoonlijk archief JM H. van Haart

Huidig Adres

Gortstraat 30
4331 LC Middelburg

Externe links

• Website Sociëteit De Vergenoeging
• Website Horecabeheer De Vergenoeging
• Sociëteit De Vergenoeging viert 220-ste verjaardag (PZC 06-10-2015)

Bronnen

• Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
• Foto's: Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek en Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
• Website De Vergenoeging
• Boek Sociëteit De Vergenoeging sinds 1795 (M. Sanderse)
• Boek: Het Leeskabinet (1867)