Middelburg Dronk

Huidige versie van 6 mei 2016 om 09:59

Een bekend Middelburgs café dat tussen 1972 en 2007 was gelegen aan de Dam 33 in Middelburg. De zaak was een opvolger van het vermaarde Damzicht en het Maastrichts Bierhuis, en een voorloper van 't Witte Paart en het huidige De Zwarte Ruiter op 't Witte Paart.

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op De_Zwarte_Ruiter/fotos

• 

  Gevel De Zwarte Ruiter

• 

  De Zwarte Ruiter in 1993

• 

  Een artikel van Jacques Cats over Tante Sjaan, de barkoningin van Zeeland, 31 maart 1973

Geschiedenis

Naamgeving

In de eerste decennia van de twintigste eeuw was in het pand bierbrouwerij De Zwarte Ruiter gevestigd. In 1934 veranderde de naam weer in Damzicht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog fungeerde het pand als noodwinkel voor Peek, maar die maakte na 1945 weer plaats voor Damzicht.

Bijzonderheden

• De gevelsteen in het pand is prachtig, maar zal een reclamestunt van de toenmalige eigenaar geweest zijn. Die eigenaar was namelijk brouwerij De Zwarte Ruyter uit Maastricht. Een andere naam voor het café aan de Dam was dan ook het Maastrichts Bierhuis.
• Het monumentenpand aan Dam 33 dateert van 1664
• * Sjaan Pekaar heeft veel horecazaken gehad in Middelburg waren dat De Lange Jan (2), Bonanzabar en Sjada Bar, in Vlissingen Amicus en Michieltje (3) en in Westkapelle De Valk
• In de jaren '90 heeft de zoon van Joop en Tiny Rijpsma (Joop jr.) nog korte tijd een cafeetje in België.
• Tiny Rijpsma overleed op 21 januari 2014, na een slepende ziekte

Mooie verhalen

Jan Krul

Jan Krul (echte naam Jan Bostelaar) was in de tijd van Joop en Tiny één van de populairste stamgasten van De Zwarte Ruiter. Hij was de clown van de zaak, die zelf ook vaak in de maling werd genomen. Jan leefde van de wind en had dus meestal niet zo veel geld. Jan had wel altijd dorst. Dat probleem loste hij op door voor iedereen kleine boodschappen te doen, in ruil voor een biertje uiteraard. Daarnaast was hij altijd te strikken voor spelletjes. Met Joop jr. speelde hij bijvoorbeeld graag 'hints'. Lag hij ijskoud minutenlang op de grond, als een lijk. Achteraf bleek dat hij Koning Boudewijn uitbeeldde. Dat raadde natuurlijk geen mens; waardoor Krul dan ook weer mooi een biertje verdiend had. Bier dat achterbleef in de flesjes van andere klanten werd ook altijd voor hem bewaard, op het achterplaatsje van het café. Dat dronk Jan dan op tegen sluitingstijd. Vaak lieten andere gasten bewust een slokje extra over, want veel mensen hadden het toch ook wel een beetje te doen met arme Jan. Dat bleek ook wel die ene keer, dat twee rotzakken hem te grazen hadden genomen met een stuk hout. Jan had die dag net zijn uitkering ontvangen en werd waarschijnlijk om die reden opgewacht. Hij had geen enkel verweer, met zijn tengere postuur. Het café hing daarop een sok boven de bar, om geld in te zamelen voor Krul. Dat leverde zo veel geld op dat hij er wel van op vakantie naar de Antillen had gekund. Dat gebeurde natuurlijk niet. De dorst won het van het vakantiegevoel: Jan dronk al het geld vakkundig op.

Jan verrichtte overigens ook -op de manier waarop hij dat ook deed in de kroeg- jarenlang hand- en spandiensten voor de eigenaar van de friteskraam die ooit op de Rotterdamsekaai stond.

Rinus Rustig

Wijlen Rinus Rustig was in de jaren '80 en '90 een vaste klant van de Zwarte Ruiter. Rinus stond vooral bekend om de verhalen over zijn kunstgebit. Zo werd hij op een goede dag wakker met een flinke kater maar hij kon zijn tanden nergens vinden. Uren later herinnerde hij zich dat hij ook nog iets had gedronken in de Stationsrestauratie van Middelburg. Hij kuierde richting station en deed navraag. Zijn tanden lagen inderdaad achter de toog. Men had die keurig voor hem bewaard. Gekker was die keer dat Rinus naast Joop sr. stond in het toilet. Hij wilde iets zeggen, maar daarbij viel zijn kunstgebit uit zijn mond, precies op het rooster van de pisbak. Zonder blikken of blozen pakte hij het er weer uit, en stopte het terug in zijn mond. Proost Rinus!

Gezellige jaren

Joop en Tiny Rijpsma denken met veel plezier terug aan de tijd dat zij De Zwarte Ruiter hadden. Het was soms hard werken, maar er werd ook heel veel gelachen. De groep stamgasten was groot en hecht. Er werden regelmatig busreisjes georganiseerd naar Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen. De bieromzet loog er -zeker in de beginjaren- ook niet om. Op zeker moment was Heineken als dat gesjouw met fusten beu en werd besloten twee 1000 liter-tanks in de kelder aan te leggen. Dat was een goed moment voor een grootscheepse verbouwing/renovatie van het pand. Eerdergenoemde Jan Krul was uiteraard ook van de partij. Die mocht de kelder leegscheppen. Ook die dag had hij pas na een paar uur door dat hij in maling werd genomen. Iedere emmer met zand en puin die aan de voorkant uit de kelder werd getakeld, werd door andere gasten aan de achterkant weer teruggestort. Hij stond letterlijk voor de kat z'n viool te scheppen. Maar de moderne Sisyphus gaf er niks om. Met zijn arbeid verdiende hij immers gratis biertjes, daar ging het om!

In de jaren '90 werd in het café zelf ook van alles georganiseerd, van optredens van Wally Tax tot een 24-uurs biljartmarathon. Dat laatste evenement was een toernooi met maar twee regels: je mocht alleen meedoen als je verkleed was en als je in slaap viel lag je er uit. Iedereen was verkleed, als kerstman of als sinterklaas. Er was zelfs een duo die zich verkleedden als de Blues Brothers en zich voor de gelegenheid lieten afzetten door een gehuurd Amerikaanse oldtimer. Dat niemand dat etmaal in slaap viel behoeft geen betoog.

Cees de Vlieger

Oud-bierhandelaar Cees de Vlieger herinnert zich in het boek Hop en Gerst veredeld (zie bij bronnen): "Tijdens de bevoorrading van De Zwarte Ruiter moest er eens een vat van 104 liter de kelder in worden gebracht. Voorzichtig rolden we het vat naar beneden, maar halverwege bleef het vastzitten en we kregen het met geen mogelijkheid maar naar voren of achteren. Dat viel echt niet mee; je moest bekant het pand afbreken om dat vat los te krijgen!"

Ab de Visser

Ab de Visser vertelde dat ze op zaterdag weleens een borreltje gingen drinken. De kastelein zette de fles dan gewoon bij hen op tafel - na afloop vroeg hij hoeveel borreltjes er waren geschonken.

Over de gevelsteen van Dam 33 in Middelburg

Op Den Haag Direct een aardig verhaal over de gevelsteen van Dam 33 in Middelburg, die ook in andere steden werd gebruikt: "Bestelkantoor der Rutten’s bierbrouwerij « De Zwarte Ruiter » Maastricht. Het was de eerste brouwer die landelijke ambities had en in gezwinde draf uitbreidde via Eindhoven en Den Bosch naar het Westen. Al die nieuwe vestigingen leverden ook gevelversieringen op. De gipsen ruiter uit Eindhoven kreeg navolging in Middelburg en Leiden, met subtiele verschillen in de schildering. Utrecht en Den Haag waren een echt tableau waard van de Porceleyne Fles uit Delft die als enige rond 1900 die sectieltechniek beheerste.

Ruttens bierbrouwerij van de familie Rutten uit Maastricht hanteerde dus dezelfde tactiek van eigen ‘tappunten’ zoals we al beschreven bij de Haagse ZHB en hun Lokaal ‘t Loosje in Amsterdam. Ze werken voor de uitbreiding naar het Westen daartoe samen met een Rotterdamse likeurstoker Van der Wolk. Na de Eerste Wereldoorlog zijn de grondstoffen schaars, hebben de klanten minder te spenderen en drukken de lasten van de gefinancierde proeflokalen zwaar. De familie verkoopt de brouwerij aan Heineken. Wat gebeurde er nu met die bierhuizen en proeflokalen? Vaak waren die verpacht, maar de naam was nog familiebezit. De Zwarte Ruiter werd zo Het Witte Paard, The White Horse (Groningen, gay-bar, Eindhoven, drugshol), of volgden Utrecht. Daar was behalve een tableau van de ruiter, er ook een van het wapen van Maastricht, beide verlicht door bolvormige lantaarns. De nieuwe naam werd zo De Witte Ballons, en dat vond men in Vlissingen ook prima."

Externe links

• De Zwarte Ruiter wordt 't Witte Paart (PZC 30 juli 2007)
• Den Haag Direct

Bronnen

• Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
• Foto's: collectie familie Rijpsma, GeheugenVanNederland.nl, Zeeland in Beeld Zeeuws Archief, Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek, collecties Barry Volmer en Jan Simonse
• Boek: Eric Hageman en Toon Franken: Hop en gerst veredeld – een gezamelijke uitgave van de Stichting Bier in Zeeland en het Zeeuws Archief. ISBN 978-90-817638-06