Middelburg Dronk

Huidige versie van 14 mei 2024 om 09:28

Een berucht jongerencentrum dat in 1969 werd geopend aan het Koorkerkhof in Middelburg, op de plaats waar nu kantoren van de Provincie Zeeland zijn gevestigd. In 1976 verhuisde het, na een brand, naar het gebouw van de voormalige Christelijke Kweekschool aan de Herengracht 52 in Middelburg. De Beuk werd in 1968 opgericht onder de naam Provadya, dat was een landelijke keten van jongerencentra. Je had er een in Breda, Leeuwarden, Amsterdam, Nijmegen en in nog meer steden. In 1969 werd het omgedoopt tot De Beuk, (eigenlijk was het "Open de Beuk", wat weer sloeg op het boezemgedeelte van de boerinnendracht en niets met bomen te maken had). Mogelijk kwam de Provadya voort uit de "jongereninstuif" zoals dat toen genoemd werd, van de kerk, dat heette in 1967 't Stuivertje en was gevestigd in de Korte Giststraat, waar eerder de bierhal van Van Aartsen zat. Op de plaats van de De Beuk stond vroeger herberg De Konijnenburg.

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op: De_Beuk/fotos.

• 

  Rinus de streaker Schuler op visite, ca. 1972

• 

  Burny Bos in café Kanaalzicht

• 

  De linkeringang van de Beuk aan het Koorkerkhof

Geschiedenis

Enkele citaten van pagina 65 van het boek Brommers, Gitaren en Spandoeken(een aanrader!), van Jan Kuipers: "De eerste projectleider van Open de Beuk was Burny Bos, en man die het na een paar jaar voor gezien hield en televisieprogramma's voor kinderen ging maken. De Beuk beschikte over een zaal voor optredens, filmvoorstellingen en manifestaties, een bovenverdieping waar na verloop van tijd een theehuis annex macrobiotisch restaurant was gevestigd en daarboven nog een verdieping waar werd gezeefdrukt, gestencild, enz. De bar beneden was het centrale verzamelpunt, vooral in de begintijd. Boven de bar was een zoldertje aangebracht, met lage banken langs de muur, kussens en vage verlichting. Waar was dit zoldertje voor? Wat de theorieën in de richting van de gemeente en andere subsidiënten ook waren, in de praktijk diende het voor 1 doel: blowen en stoned zitten wezen. Een vrijetijdsbesteding die veel aanhang vond; soms was het zoldertje barstensvol en zat er bijna niemand aan de bar. Hoewel Burny Bos eigenhandig aan de constructie had meegetimmerd, rezen bij hem al vrij spoedig bezwaren tegen deze al snel uitsluitend recreatieve beleving van de subcultuur in De Beuk. In een uit 1970 daterend beleidsstuk spuwde hij zijn gal en schimpte op de 'rokende proleten' die zijn centrum voor een groot deel bevolkten."

In januari 1972 werd H. van Willenswaard, uit Domburg, projectleider, hij werd later vervangen door respectievelijk Kees Neeteson en Rinus Roepman. Nadat er in 1976 een brand was geweest in het pand (vermoedelijk aangestoken) besloot de Gemeente dat de Beuk moest verhuizen. Roepman onderhandelde en kreeg het uiteindelijk voor elkaar dat de Beuk naar de Herengracht 74 mocht vertrekken, de in 1908 gebouwde (voormalige) Christelijke school voor MULO; omstreeks 1932/1933 ingericht voor Gereformeerd lager onderwijs. Ed van Beijnum (voormalig barman van Tognog ) werd er barman. Na Rinus Roepman kwam er een gedeeld projectleiderschap, dat werd vervuld door Willem de Kramer, die uit de Vlissingse scene van De Piek kwam en Raymond Jacobs, die uit het jongerenwerk in Breda kwam en al in de Beuk werkte en samen met Rinus het project leidde. Het idee achter dit grote pand was dat veel ruimte voor muziek was en er mogelijk gefuseerd kon worden met Midgard, dat toen nog op het Damplein zat. Dat ging echter niet door en op de Herengracht ging het langzaam bergafwaarts met de Beuk. Er lag te veel nadruk op muziek, de formule was te onduidelijk. De locatie was uiteindelijk toch niet zo'n succes als men gehoopt had en in 1979, tenslotte, ging De Beuk failliet. Het einde van De Beuk is tijdens het “bewind” van Willem en Raymond gekomen. Dit wegens belastingschulden die waren opgebouwd in voorgaande jaren, doordat er nooit voor groepen e.d. sociale premies waren betaald. Dit was meer onwetendheid dan wanbeheer door projectleiders. Het harde werken van goed bedoelende projectleiders wanbeheer noemen doet hen tekort. Een jaar later betrok Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen het pand, samen met Youth for Christ die er de koffiebar Shelter begon.

Naamgeving

"Open de Beuk" was op een gegeven moment een gevleugelde kreet onder Zeeuwse jongeren. Het was een knipoog naar mannen die een vrouw hadden veroverd, want geklederdrachte dames droegen een beuk oftewel een lijfje onder de omslagdoek.

Eigenaars

• Gemeente Middelburg (panden)

Bijzonderheden

Mooie verhalen

Meer mooie verhalen zijn te vinden op De_Beuk/Mooieverhalen.

Open de Beuk: tien zwaarden en een nieuwe wereld - Het verhaal van oud-projectleider Hans van Willenswaard

In mei 2024 mailde oud-projectleider zijn verhaal, Open de Beuk: tien zwaarden en een nieuwe wereld. Het is een prachtige longread over Hans' tijd in Middelburg in het algemeen en bij de Beuk in het bijzonder. In het artikel legt Hans ook mooie dwarsverbanden tussen de idealistische aspecten van het jongerencentrum van toen en, bijvoorbeeld, het onderwijs en de milieubeweging in het Zeeland van nu. Van Willenswaard haalt de Beuk ook aan in een artikelenreeks voor Het Boeddhistisch Dagblad, getiteld 'Het Mysterie van de Zwarte Tulp'.

• 

  Hans van Willenswaard recent

• 

  Een still uit de video Food as a Commons with Hans and Wallapa van Willenswaard

• 

  Een recente foto van Hans van Willenwaard

Aan de ether in De Beuk

Theo Richel vertelt:

"In de Beuk mocht ik meehelpen met de lichtshow. Met een gemodificeerde diaprojector projecteerde ik beelden van kokende vloeistoffen over de optredende artiesten. Dat was erg psychedelisch en ook ontzettend smerig. Ik kocht setjes kleurenbalpennen bij V&D, blies de inhoud van de vullingen leeg op een diaglaasje, spoot er wat haarlak overheen, een ander glaasje er overheen en in de diaprojector. Daar werd de substantie verhit en vormde allerlei kleurrijke bellen. Met ecoline en zeepsop zag het er weer wat anders uit. Ook met Ether en Trichloorethyleen kon je mooie dingen maken, en in die tijd kon je als 15-jarige nog gewoon bij de apotheek nog gewoon een liter van die spullen meekrijgen. Maar het duurde niet lang of het publiek begreep dat deze middelen ook bellen konden veroorzaken onder je hersenpan. Op een dag lagen mijn flessen tri en ether in de zaal en lag er een stel jongeren omheen te snurken.

De Beuk had ook een condoomautomaat, althans dat was de bedoeling. Hij hing er, maar was leeg, want in de gemeenteraad had ik neem aan de SGP vragen gesteld en gedreigd de subsidie in te trekken als dat ding niet verdween. Ze wonnen en toen moest de automaat weer verwijderd worden. Toen dat gebeurde rolden de guldens over de vloer, allemaal van jongens die een condoom hadden willen kopen maar merkten dat het apparaat wel nam maar niet gaf en durfden daar blijkbaar verder niet over te klagen. Hasj hoorde er ook bij. Ik ben destijds gaan roken om hasj te kunnen gebruiken. Ik vond er niet veel aan, maar het kan goed zijn dat de hoeveelheden die we opstookten te miniem waren, een half vingerhoedje in een groep van tien. Dan werd er wel hevig gegrinnikt en zuchtte iemand, ‘jee, bloemen, wauw’, maar erg diep zal die roes niet geweest zijn."

De Boomtown Rats in Middelburg

Gerard van der Hoeven schrijft:

"We zijn in Vlissingen trots dat we ooit Pink Floyd, The Simple Minds,The Cure, Bill Haley & His Comets en Dave Berry binnen onze stadsgrenzen mochten aanschouwen, maar Middelburg heeft ook een rijk verleden aan bekende popmusici binnen hun stadspoorten. Bijvoorbeeld in De Beuk, het jongerencentrum aan de Herengracht, gevestigd in een voormalig schoolgebouw.

Op 7 september 1978 zag ik daar The Boomtown Rats. Sterker nog, na het optreden heb ik zelfs nog gesproken met Bob Geldof, de zanger van het Ierse punkgezelschap en veel later organisator van Live Aid. In die dagen was de latere Sir Bob Geldof nog gewoon een straatschoffie van net iets in de twintig en had hij met zijn bandje redelijk wat succes in vooral het Verenigd Koninkrijk dat in die tijd overspoeld werd met punk. De groep had vier bescheiden hits gehad in Engeland en was in ons land niet of nauwelijks bekend. Saillant detail was dat ze een maand na het optreden in Middelburg hun eerste nummer één single in de UK zouden scoren met “Rat Trap” en weer een jaar later zou hun “II don’t Like Mondays” een wereldhit worden.

Het optreden in De Beuk verliep chaotisch. Dat kwam omdat er deining ontstond toen het voorprogramma, de punkgroep Monroe uit Oost-Souburg niet mochten spelen en de aanhang van die band uit woede het optreden van The Boomtown Rats wilden verstoren. Echt punk! Op een bepaald moment sprong Geldof zelfs van het podium om met de Monroe-achterban op de vuist te gaan. Het liep met een sisser af en The Boomtown Rats speelden hun set uit. Na afloop werd alles weer bijgelegd en heeft uw weblogger ook nog wat woorden gewisseld met de frontman die later zich zou ontpoppen als weldoener voor hongerend Afrika. Ach ja, dat waren nog eens tijden, een herinnering aan een heus punkconcert in een lang verdwenen jongerencentrum in het naburige Middelburg…"

Deserteurs in De Beuk

Bert Gerestein vertelt:

"Ik werkte zelf een tijdlang achter de bar in De Beuk aan het Koorkerkhof. Burny Bos was toen projectleider, later nog Hans van Willenswaard. Niek van Raaij (vandaag de dag Grandpa Nick) was Burny's rechterhand, vooral op het gebied van programmering, muziek en zo. Achter de bar werkte ik vaak samen met Yntze Zijlstra, Jaap Gesink, Jaap Gelok (nu burgemeester van Borsele) en Rinus Schuller, de befaamde streaker. Fred Ambachtsheer ('Fred Vlaflip') runde een tijdlang een soort milkbar op een zoldertje in De Beuk. Vanuit De Beuk werden in die jaren, 1970 tot medio 1972, deserteurs uit het Amerikaanse leger naar landen gesmokkeld die geen uitleveringsverdrag met de Verenigde Staten hadden. De oorlog in Vietnam woedde immers in alle hevigheid, en wij waren daar fel tegen. Er verbleven dus regelmatig Amerikanen in De Beuk. Die jongens waren vaak zeer opgefokt, en soms zelfs regelrecht gevaarlijk. Dat heeft een groep Molukkers eens ondervonden. Die kwamen naar De Beuk om verhaal te halen naar aanleiding van een onbenullig incident de dag daarvoor. Het was niet druk die avond. Aan de bar zat alleen de goedmoedig ogende Rick Arntz, die een paar dagen daarvoor was 'gevlucht' van de Amerikaanse luchtmachtbasis in Zaragoza. Hij zou met een paar dagen doorreizen naar Finland. Rick had een zware gevechtstraining achter de rug en was nog in puike conditie. Dat hebben die Molukkers geweten."

Rinus Schuler

In de beginjaren van De Beuk werkte Rinus Schuler achter de bar, zoals hierboven al beschreven wordt, en stond hij bekend als Rinus de Streaker omdat hij dat als eerste in Middelburg deed - maar er is meer. Rinus had een enigszins uitheemse uitstraling; hij leek op Raspoetin (wat vertaalt als 'de losbandige') en ook een beetje op Ben Turpin (zeker zijn ogen) van Comedy Capers, de stomme filmserie. Het verhaal ging dat Rinus' vader commissaris van politie van Vlissingen was, doch dat kan ook bezijden de waarheid zijn, want Rinus was een erkend grappenmaker. Het streakverhaal is gevoegelijk bekend met de aantekening dat ik hem die donderdagmiddag voorbij zien rennen heb bij Seventy Seven waar ik toevallig moest zijn. Rinus had toen al geproefd van de verboden bron en haalde zijn neus niet op voor een lijntje. Dat ging van kwaad tot erger en soms gepaard met een inbraakje zo links of rechts om in de benodigde fondsen voor deze levensstijl te kunnen voorzien. Rinus is nog eens aangehouden voor een dergelijk strafbaar feit dat hij in de Middelburgse schouwburg had gepleegd. Men kon hem identificeren aan de hand van een gebitsafdruk in een homp kaas - je kon tijdens het werk natuurlijk weleens worden overvallen door een 'vreetkick'. Eind jaren 70, begin jaren 80 verdwenen de notoire junks steeds meer uit het Middelburgse straatbeeld. In die tijd werd in Vlissingen het Huiskamerproject voor Drugsgebruikers (HKPD) opgericht wat een ware migratie teweeg bracht - sindsdien zag ik Rinus nog maar sporadisch in Middelburg. Het HKPD maakte middels een overlijdensadvertentie in de PZC bekend dat Rinus Schuler op 1 april 1983 overleden was - het was helaas geen grap.

Afbeeldingen Rinus Schuler

• 

  Rinus Schuler streakt op de Burgpromenade in Middelburg, april 1974

• 

  Rinus Schuler in Het Hof van Zeeland , 1975

• 

  Rinus de streaker Schuler op de braderie van 1975, foto Jan Simonse

Adres en contactgevens

Koorkerkhof Middelburg (1969-1976)
Herengracht 52 Middelburg (1976-1979)

Externe links

• Zeeuwse Babbelaar: Het bleef nog lang onrustig op die septemberavond in Middelburg in 1978
• Over de Kweekschool aan de Herengracht op het blog 'Slik op de weg', 2012
• Artikel: Paint it black. Open de Beuk 1969-1979. Hoe de revolutie in rook opging, door Jan JB Kuipers.

Bronnen

• Beeldbank Zeeland
• Documenten uit de collectie van het Zeeuws Archief
• Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland
  
• Collectie Jan Simonse
• Mooi verhaal van oud-voorzitter Gerrit Schoenmakers: collectie Schoenmakers, gedeeltelijk eerder gepubliceerd in Zeeuws Tijdschrift, oktober 2008