Middelburg Dronk

Concertzaal

(→‎Over de voordrachten van Multatuli in Middelburg)
(→‎Over de voordrachten van Multatuli in Middelburg)
Regel 47: Regel 47:
 
</gallery><br />
 
</gallery><br />
 
Simon Blaas, directeur van Cinema Middelburg (vanaf de zomer van 2013 gevestigd in de [[Kloveniersdoelen]] schreef voor [http://www.cbkzeeland.nl/index.cfm?chapter_id=7 de Slibreeks] deel 140: Horror vacui, over vier voordrachtentournees door Nederland, die schrijver Multatuli (Eduard Douwes Dekker) in de jaren 1878–1881 ondernam. Hij deed daarbij ook Middelburg vier keer aan. Een aantal passages:
 
Simon Blaas, directeur van Cinema Middelburg (vanaf de zomer van 2013 gevestigd in de [[Kloveniersdoelen]] schreef voor [http://www.cbkzeeland.nl/index.cfm?chapter_id=7 de Slibreeks] deel 140: Horror vacui, over vier voordrachtentournees door Nederland, die schrijver Multatuli (Eduard Douwes Dekker) in de jaren 1878–1881 ondernam. Hij deed daarbij ook Middelburg vier keer aan. Een aantal passages:
−
 
+
===1878===
 
"In de Middelburgsche Courant van 26 februari 1878 werd een voordracht van Multatuli aangekondigd, op vrijdag 1 maart, ‘des avonds te 8 uren in de Concertzaal’. Tevreden schreef hij zijn vrouw Mimi de dag na de voordracht: ‘De lezing gist’ravond was zeer goed. Och, dat zal ’t nu voortaan altyd wezen. Wees daarover maar niet ongerust meer.’ Gedreven door geldzorgen ondernam Multatuli, toen wonend in het Duitse Wiesbaden, op 58-jarige leeftijd, tussen 1878 en 1881 vier voordrachtentournees door Nederland, die hem ook vier keer naar Middelburg brachten. In 1965 beschreef P.J. Meertens Multatuli’s bezoeken aan Zeeland al eens."
 
"In de Middelburgsche Courant van 26 februari 1878 werd een voordracht van Multatuli aangekondigd, op vrijdag 1 maart, ‘des avonds te 8 uren in de Concertzaal’. Tevreden schreef hij zijn vrouw Mimi de dag na de voordracht: ‘De lezing gist’ravond was zeer goed. Och, dat zal ’t nu voortaan altyd wezen. Wees daarover maar niet ongerust meer.’ Gedreven door geldzorgen ondernam Multatuli, toen wonend in het Duitse Wiesbaden, op 58-jarige leeftijd, tussen 1878 en 1881 vier voordrachtentournees door Nederland, die hem ook vier keer naar Middelburg brachten. In 1965 beschreef P.J. Meertens Multatuli’s bezoeken aan Zeeland al eens."
  
 
"Multatuli logeerde in 1878 ‘allerprettigst’ bij advocaat Michiel Jacobus de Witt Hamer (1843–1925), ‘een der aangenaamste en knapste menschen die ik ken’. Hij woonde in de Lange Delft, een paar honderd meter nabij de toenmalige Concertzaal op de Groenmarkt. Deze progressieve en sociaal betrokken jurist maakte zich onder meer sterk voor algemeen mannenkiesrecht en verdedigde in 1886 Domela Nieuwenhuis tijdens zijn proces wegens majesteitsschennis. De Witt Hamer had Multatuli een paar jaar eerder, na een lezing in Goes, op 1 mei 1875, zeer hartelijk toegesproken. Wellicht is toen een vriendschap ontstaan. Beide heren correspondeerden en de Witt Hamer steunde Multatuli via Tandem, het genootschap van bewonderaars dat zich ten doel stelde ‘Max Havelaar te pensioneeren’, en hij adverteerde voor het ‘Multatuli-fonds’."
 
"Multatuli logeerde in 1878 ‘allerprettigst’ bij advocaat Michiel Jacobus de Witt Hamer (1843–1925), ‘een der aangenaamste en knapste menschen die ik ken’. Hij woonde in de Lange Delft, een paar honderd meter nabij de toenmalige Concertzaal op de Groenmarkt. Deze progressieve en sociaal betrokken jurist maakte zich onder meer sterk voor algemeen mannenkiesrecht en verdedigde in 1886 Domela Nieuwenhuis tijdens zijn proces wegens majesteitsschennis. De Witt Hamer had Multatuli een paar jaar eerder, na een lezing in Goes, op 1 mei 1875, zeer hartelijk toegesproken. Wellicht is toen een vriendschap ontstaan. Beide heren correspondeerden en de Witt Hamer steunde Multatuli via Tandem, het genootschap van bewonderaars dat zich ten doel stelde ‘Max Havelaar te pensioneeren’, en hij adverteerde voor het ‘Multatuli-fonds’."
−
 
+
===1879 en 1880===
 
"Ook in 1879 en 1880 verbleef Multatuli bij de Witt Hamer. Een paar dagen na zijn voordracht in 1879 schrijft hij vanuit Den Bosch aan Mimi: Het is na Middelburg ’t beste logement waarin ik ooit geweest ben. Uitstekend! Doch Middelburg spant de kroon. De Witt Hamer was allerliefst. Voor de voordracht in 1880, de derde in Middel-burg, sloeg Multatuli, ondanks zijn waardering voor Pisuisse, in een brief diens aanbod af om te komen logeren: Maar, beste kerel, ik kàn niet logeeren! Voor dat gebrek zyn veel redenen. Wat ik nu ’t makkelykst noemen kan, is: dat ik de eerste uren van den dag ungeniessbar ben. Het asthma maakt me ’t spreken pynlyk. Ge zegt: ‘O, we laten U ’t recht van zwygen!’ Dit verwacht ik van U en van Mevr. P., maar ikzelf kan me geen dispensatie geven van beleefdheid. Wanneer ik dit beproefde, zou my ’t zwygen nog pynlyker vallen dan ’t spreken. Slechts om zeer byzondere reden mag ik afwyken van den door de noodzakelykheid voorgeschreven regel om in ’n logement m’n intrek te nemen. Kellners zyn geen menschen, zooals ’n rome keizerin van slaven zei.
 
"Ook in 1879 en 1880 verbleef Multatuli bij de Witt Hamer. Een paar dagen na zijn voordracht in 1879 schrijft hij vanuit Den Bosch aan Mimi: Het is na Middelburg ’t beste logement waarin ik ooit geweest ben. Uitstekend! Doch Middelburg spant de kroon. De Witt Hamer was allerliefst. Voor de voordracht in 1880, de derde in Middel-burg, sloeg Multatuli, ondanks zijn waardering voor Pisuisse, in een brief diens aanbod af om te komen logeren: Maar, beste kerel, ik kàn niet logeeren! Voor dat gebrek zyn veel redenen. Wat ik nu ’t makkelykst noemen kan, is: dat ik de eerste uren van den dag ungeniessbar ben. Het asthma maakt me ’t spreken pynlyk. Ge zegt: ‘O, we laten U ’t recht van zwygen!’ Dit verwacht ik van U en van Mevr. P., maar ikzelf kan me geen dispensatie geven van beleefdheid. Wanneer ik dit beproefde, zou my ’t zwygen nog pynlyker vallen dan ’t spreken. Slechts om zeer byzondere reden mag ik afwyken van den door de noodzakelykheid voorgeschreven regel om in ’n logement m’n intrek te nemen. Kellners zyn geen menschen, zooals ’n rome keizerin van slaven zei.
  

Versie van 7 jun 2013 om 01:22

Schouwburg aan de Groenmarkt incl. Koffijkamer, 3-8-1847.JPG
Algemeen
Soort Cafe
Eigenaar G. Grandia
M. Grandia
Adres Groenmarkt A 27
Links
Tijdlijn
Periode 1730-1740
Gebied
Zie ook Groenmarkt

Concertzaal annex café aan de Groenmarkt A 27 in Middelburg

Geschiedenis

1836
 G. Grandia en M. Grandia

Op 3 november 1836 trouwt Jacoba Beun met Gerrit Grandia (zeeuwengezocht [1]) - Martinus is dan kastelein annex conciërge van de Concertzaal aan de Groenmarkt A 27 - eerst werd er geconcerteerd in Het Stads Ykhuis aan de Zuidsingel. Op 16 juni van datzelfde jaar trouwt haar zus Sentina met Martinus Grandia, de broer van Gerrit, (zeeuwengezocht [2]). Op enig moment scheidt Jacoba van Gerrit en in 1863 hertrouwt ze met broer Martinus (zeeuwengezocht [3]). M. Grandia staat in 1869 nog geregistreerd op Groenmarkt A 27 als Lijkdienaar, conciërge Concertgebouw (zeeuwengezocht [4]). Wanneer in 1896 De Concert- en Gehoorzaal aan de Singelstraat wordt geopend, wordt de vrijgekomen ruimte verbouwd en functioneert deze vanaf 1900 als Statenzaal.

Foto's

Maar afbeeldingen zijn te vinden op Concertzaal/fotos.

  • Een sfeerbeeld van de Groenmarkt in de jaren '20, met links van der Harst, handel in Koloniale waren te Middelburg

  • Jaarlijksche Vergadering bij Grandia op de Groenmarkt, december 1862

  • M. Grandia is een obligatie van f 1000 kwijt, april 1871


Naamgeving

Bijzonderheden

  • De concertzaal werd later ook wel de Schouwburg op de Groenmarkt genoemd.
  • De zussen Jacoba en Sentina Beun waren dochters van Passchier en Janna Beun van De Zeepketel en De Stad Hulst.
  • In principe was de Provincie Zeeland eigenaar van het pand, maar de kasteleins annex conciërges Grandia worden, evenals dat bij sociëteiten als de St. Jorisdoelen en De Vergenoeging het geval is, vermeld als eigenaar.

Mooie verhalen

Over de voordrachten van Multatuli in Middelburg

  • 2e van rechts: Michiel ‘Jacques’ De Witt Hamer, links van hem zijn dochter Petronella Johanna (geb. 1886), naast haar staat Rika Ghijssen (foto: circa 1905).

  • Het huis Rozenburch in de Lange Delft B116, de woning van De Witt Hamer waar Multatuli logeerde. Later verhuisde die naar de Dam Noordzijde N13


Simon Blaas, directeur van Cinema Middelburg (vanaf de zomer van 2013 gevestigd in de Kloveniersdoelen schreef voor de Slibreeks deel 140: Horror vacui, over vier voordrachtentournees door Nederland, die schrijver Multatuli (Eduard Douwes Dekker) in de jaren 1878–1881 ondernam. Hij deed daarbij ook Middelburg vier keer aan. Een aantal passages:

1878

"In de Middelburgsche Courant van 26 februari 1878 werd een voordracht van Multatuli aangekondigd, op vrijdag 1 maart, ‘des avonds te 8 uren in de Concertzaal’. Tevreden schreef hij zijn vrouw Mimi de dag na de voordracht: ‘De lezing gist’ravond was zeer goed. Och, dat zal ’t nu voortaan altyd wezen. Wees daarover maar niet ongerust meer.’ Gedreven door geldzorgen ondernam Multatuli, toen wonend in het Duitse Wiesbaden, op 58-jarige leeftijd, tussen 1878 en 1881 vier voordrachtentournees door Nederland, die hem ook vier keer naar Middelburg brachten. In 1965 beschreef P.J. Meertens Multatuli’s bezoeken aan Zeeland al eens."

"Multatuli logeerde in 1878 ‘allerprettigst’ bij advocaat Michiel Jacobus de Witt Hamer (1843–1925), ‘een der aangenaamste en knapste menschen die ik ken’. Hij woonde in de Lange Delft, een paar honderd meter nabij de toenmalige Concertzaal op de Groenmarkt. Deze progressieve en sociaal betrokken jurist maakte zich onder meer sterk voor algemeen mannenkiesrecht en verdedigde in 1886 Domela Nieuwenhuis tijdens zijn proces wegens majesteitsschennis. De Witt Hamer had Multatuli een paar jaar eerder, na een lezing in Goes, op 1 mei 1875, zeer hartelijk toegesproken. Wellicht is toen een vriendschap ontstaan. Beide heren correspondeerden en de Witt Hamer steunde Multatuli via Tandem, het genootschap van bewonderaars dat zich ten doel stelde ‘Max Havelaar te pensioneeren’, en hij adverteerde voor het ‘Multatuli-fonds’."

1879 en 1880

"Ook in 1879 en 1880 verbleef Multatuli bij de Witt Hamer. Een paar dagen na zijn voordracht in 1879 schrijft hij vanuit Den Bosch aan Mimi: Het is na Middelburg ’t beste logement waarin ik ooit geweest ben. Uitstekend! Doch Middelburg spant de kroon. De Witt Hamer was allerliefst. Voor de voordracht in 1880, de derde in Middel-burg, sloeg Multatuli, ondanks zijn waardering voor Pisuisse, in een brief diens aanbod af om te komen logeren: Maar, beste kerel, ik kàn niet logeeren! Voor dat gebrek zyn veel redenen. Wat ik nu ’t makkelykst noemen kan, is: dat ik de eerste uren van den dag ungeniessbar ben. Het asthma maakt me ’t spreken pynlyk. Ge zegt: ‘O, we laten U ’t recht van zwygen!’ Dit verwacht ik van U en van Mevr. P., maar ikzelf kan me geen dispensatie geven van beleefdheid. Wanneer ik dit beproefde, zou my ’t zwygen nog pynlyker vallen dan ’t spreken. Slechts om zeer byzondere reden mag ik afwyken van den door de noodzakelykheid voorgeschreven regel om in ’n logement m’n intrek te nemen. Kellners zyn geen menschen, zooals ’n rome keizerin van slaven zei.

Hij zou weer bij de Witt Hamer (toch ook geen logement) verblijven, ‘hier is ’t goed. Dit wist ik nog van verleden jaar’,32 maar kwam op de dag van voordracht ’s ochtends wel bij Pisuisse over de vloer: Ik heb by Pisuisse koffi gedronken. Z’n vrouw beviel me niet erg. Ze was lacherig en giegelend. Ze kwam me dom voor. ’s Avonds schreef Multatuli opgeruimd aan Mimi: Zie zoo, dat is weer afgedaan. Er waren 182 menschen. (Te Goes, dit weet ik nu) 112. ’t Publiek was tevreden, en ik zelf redelyk. In allen geval ben ik er weer met eere afgekomen. ’t Gaat als van een ’n leien dakje. Ik ben niet eens moê schoon ik tot ½ 11 gesproken heb. (…) De bezoekers vanavend na de lezing zeiden dat m’n stem zooveel sterker was dan verleden jaar. En alles gaat vanzelf. ’t Is waarlyk kurieus! ’t Is nu 12 uur, en al moest ik nu op ’t oogenblik de lezing voor Zierikzee houden, ik zou er niet tegen opzien."

Adres en contactgevens

Zuidsingel 92 en Groenmarkt A 27 in Middelburg

Externe links

Bronnen