Middelburg Dronk

Fransisca

 

Fransisca

Gortstraat 51
4331LB Middelburg

 

Een pension aan de Gortstraat 51 te Middelburg.

Geschiedenis

1969
F. Spel en Fransisca Spel-Eikemans

Omstreeks 1969 beginnen Frans en Fransisca Spel-Eikemans pension Fransisca aan de Gortstraat 51 in Middelburg - zij zitten op dat moment ook in de Vriendschap op de Markt. Wanneer Frans in juli 1980 overlijdt zet Fransisca de zaak voort, wellicht tot ca. 1985 waarna de horecafunctie van het pand vervalt.

Foto's


Naamgeving

Vernoemd naar de eigenaar.

Bijzonderheden

Mooie verhalen

Is er misschien ook een dokter in de zaal?

Ik kwam voor het eerst in contact met Fransisca Spel toen we eind jaren '60 als handballers van E.M.M. bij uitwedstrijden altijd vertrokken van de Vriendschap. Seventy Seven heette in die tijd nog De Koophandel waar Jeremias van den Berge achter de toog stond, maar die was niet zo vroeg open als Fransisca. Tante Frans, zoals de door intimi werd genoemd, hamerde er bij ons op na de wedstrijd toch nog wat te komen drinken om het af te leren. Wanneer, en wanneer eigenlijk niet, we dat deden speelde ze vaak een uitgenast spel: ze schoof onder tafel stiekem een joetje (meestal aan Fred van der Weel die het klappen van de zweep kende) die dan het eerste rondje gaf - de anderen volgden dan, om niet voor rooie panner uitgemaakt te worden, vanzelf. In 1972 stopten echtgenoot Frans en tante Frans met de Vriendschap en fungeerde pension Fransisca als een soort vrolijke oudedagsvoorziening. Want het was, zeker na het overlijden van Frans, altijd een vrolijke boel in het pension dat voornamelijk bevolkt werd door wat men toen nog jongedames noemde. Dat vrouwvolk, bestaande uit een mix van studentes en verpleegsters, trakteerde die lustige Witwe zo af en toe op een uitje wat vervolgens ontaarde in een hilarische Tante Frans Show die nog dagenlang nagalmde. Mijn laatst ontmoeting met Tante Frans was eigenlijk ook enigszins hilarisch. Het moet ergens midden jaren '90 geweest zijn toen ik haar zag bij de Open Tafel, de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van de gemeente Middelburg - waar ik toen als voorlichter werkte - in de Burgerzaal van het stadhuis. Robby van den IJssel van De Abdij (1) verzorgde zoals altijd met gulle hand de catering, iedereen at en dronk uit de hoorn des overvloeds en er leek geen vuiltje aan de lucht. Tot het moment dat er glasgerinkel klonk en iemand zei dat er een oudere dame was gevallen. De gevallen vrouw bleek Tante Frans te zijn en die gebeurtenis verschafte me het gedroomde genoegen om door de microfoon de onsterfelijke woorden "Is er misschien ook een dokter in de zaal?" uit te spreken. Er was een dokter en het bleek dat ze slechts haar pols had gebroken; al met al een geluk bij een ongeluk.

Over Ome Frans en tante Franske

Van alle oud-eigenaars van De Vriendschap weten we van Frans en Fransisca Spel, die tussen 1964 en 1972 in de zaak zaten, misschien wel het minste. Des te mooier om dit ingezonden verhaal van Kees Wesdorp te lezen.

Over Ome Frans en tante Franske. - koetsiersglaasje - Solex - Pension Franciska- Zanzibar

Ome Frans was telg uit een Rotterdamse schippersfamilie. Omdat het familieschip in de oorlogsjaren tijdens een bombardement op de Bovenrijn definitief verloren was gegaan, is Frans toen aan de Rotterdamse Maashaven een café begonnen, alwaar hij sterk onder de indruk kwam van de charmes van Franske - een dame van lichte zeden - oorspronkelijk afkomstig van een gehucht uit de buurt van Eindhoven die aldaar op Katendrecht haar metier uitoefende.

Frans wist zijn nieuwe geliefde over te halen uit 'het leven' te stappen, en verruilde zijn havencafé voor de anonimiteit van Café de Vriendschap te Middelburg. Ook een riant onderkomen in de Gortstraat ( het latere Pension Francisca) completeerde de frisse start, en hoop op de toekomst. Doordat die toekomst met Francisca voor Ome Frans steeds minder op rolletjes liep zocht hij steeds meer troost bij zijn koetsiersglaasje dat een prominente plaats had naast de jeneverfles. Quote Ome Frans: "Eens een hoer. Altijd een hoer!" Op het moment dat hij het met Franske helemaal had gehad, heeft ie het roer radicaal omgegooid. En, om na De Vriendschap verkocht te hebben, zijn laatste dagen als geheelonthouder te slijten achter de bar van de Jachtclub in Veere.

Franske heeft nog jarenlang haar pension uitgebaat in de Gortstraat. Ook was zij de huisbazin van de Zanzibar ('Moeilijk te vinden') aan Het Kerspel, dat met het huis aan Gortstraat één perceel vormde. Nadat de oorspronkelijke opzet van die instelling - een stiekeme rendezvous bar voor vreemdgaande welgestelden - geen overdadig succes bleek, werd de boel verhuurd aan het illuster Utrechtse duo Paul Scholten en Max Tosseram die de deftige clubfauteuils en salontafels er uitgooiden en een platenspeler met voor die tijd veel vermogen achter de bar installeerden.

Bron: ‘Ome’ Frans Spel (Vriendschap) Kees Wesdorp (Oud werknemer Zanzibar). Over ‘Paul’s Huisje’ in de Beddewijkstraat en de Zanzibar is ook veel boeiends uit een kleurrijke periode van de Middelburgse horeca geschiedenis te verhalen. Misschien een andere keer.

Externe links

Bronnen