Een café-restaurant dat hoort bij de Stadsschouwburg van Middelburg, aan het Molenwater 99. De ruimte van het café werd tijdens voorstellingen benut als foyer, maar de zaak opereerde ook autonoom, los van voorstellingen die in de schouwburg werden gegeven. In het café-restaurant was, zoals gebruikelijk in de jaren '50, ook een biljart aanwezig. De Schouwburg wordt in de twintigste eeuw meerdere malen verbouwd. Het oude klassieke gebouw naast de Koepoort is in ieder geval in gebruik tot 1925. In dat jaar staat het in de steigers. In 1939 wordt het vervangen door een wit gebouw. Begin jaren '60 geeft de Middelburgse gemeenteraad toestemming voor een dure verbouwing (toen al!) van het bestaande complex. Daar wordt in 1964 een begin mee gemaakt. Het café-restaurant veranderde waarschijnlijk gewoon mee met het gebouw. Na 1964 beschikte de zaak in ieder geval ook over een bovenzaal. Net na de oorlog, maar mogelijk ook al daarvoor, werd de schouwburg ook gebruikt voor het vertonen van films. In 2016 wordt besloten dat De Schouwburg vanaf september 2017 verbouwd zal worden op de huidige locatie, en om die reden tijdelijk (een jaar) zal sluiten.
Inhoud
Foto's
Meer afbeeldingen zijn te vinden op De_Schouwburg/fotos.
De schouwburg (achter de Middelburgse Gasfabriek) rond 1900
De oude schouwburg voor de verbouwing van 1964
Geschiedenis
| 1810
|
D. Rudell In 1810 wordt een schouwburg gebouwd op de huidige locatie, daarvoor moest de toenmalige herberg Het Koningsplein worden afgebroken. Daniel Rudell was de eerste conciërge annex kastelein - hij staat in 1812 als concierge geregistreerd (zeeuwengezocht [1]) - Rudell was eerder kastelein in het Schuttershof. |
| 1940
|
C.L. van Wezel De vroegste melding van een café-restaurant die we tot op heden hebben gevonden dateert van 1940, net voor de oorlog. Tijdens de oorlog bleef de Schouwburg in gebruik (zie de afbeelding van de Nazi's in de schouwburg in 1941). C.L. van Wezel zat, als kastelein annex concierge, van 1940 tot 1948 in de zaak. |
| 1948
|
H.G. Wöhler H.G. Wöhler, zoon van H.H.A. Wöhler van het latere café-restaurant Wöhler aan de Lange Delft, en van de bioscopen Electro en Flora, zat van 1948 tot 1951 in het café-restaurant. |
| 1951
|
C.F. Elslander In 1951 komt C.F. Elslander in de zaak. Vanaf 1954 exploiteert hij tegelijkertijd Don Suisse, het restaurant van Miniatuur Walcheren dat in juni van dat jaar wordt geopend. Elslander overlijdt in 1959 aan de gevolgen van een val van de trap - hij stierf in het harnas. |
| 1960
|
C.A.L. van Hese C.A.L. van Hese neemt over van de weduwe mevrouw Elslander-van Son en blijft tot 1963 in de zaak - hij zat later nog in Het Veerse Meer in Veere. |
| 1967
|
D. Rademaker Na een langdurige en kostbare verbouwing komt D. Rademaker in 1967 in een gespreid bedje. Hij blijft in De Schouwburg tot 1974 |
| 1974
|
P.A.F. Haak In 1975 besloot de gemeenteraad de stichting ´De Middelburgse Schouwburg´ (de toenmalige bedrijfsvorm) op te heffen en onder te brengen bij 3 gemeentelijke diensten: de dienst wijkcentra, de culturele dienst en de dienst beheer, exploitatie en onderhoud van accommodaties voor sport, jeugd en recreatie - 'publiekisering' noemde men dat in die tijd. Toen pachter Piet Haak in 1982 financieel in zwaar weer terecht kwam besloot de gemeente tot een andere constructie. Met ingang van 1 januari 1983 werd de heer Haak voor een deel pachter (dus ondernemer) en voor een deel beheerder c.q. conciërge (dus ambtenaar). |
| 1985
|
R. Zuidam Rob Zuidam volgde in 1985 Haak op en werkte aanvankelijk ook conform deze constructie, doch toen Zuidam in 1993 vertrok en Peijs aantrad als directeur werd de constructie losgelaten en de´Stichting Stadsschouwburg en Concertzalen Middelburg´ opgericht - men ging terug naar de situatie voor 1975. In die zin was Zuidam dus de laatste eigenaar en zette de gemeente zich weer op afstand - Peijs was in dienst van voornoemde stichting als directeur die voornamelijk het schouwburgaanbod programmeerde - het horecagedeelte leidde geen eigen leven meer. Met ingang van 1 januari 2012 verzorgt het bedrijf Puur Culinair, o.l.v. Zuidam's voormalige kok Peter Dingemanse, de catering in de schouwburg en is de totale loskoppeling van de horecafunctie een feit. |
Naamgeving
In de oorlog werd de zaak nog aangeduid als Café Schouwburg. Het lidwoord werd later pas toegevoegd.
Bijzonderheden
- Een van de eerste directeuren van de Schouwburg was Hendrik Kraijesteijn die in 1818 vertrok naar de herberg het Heerenlogement van Oranje.
- In wezen was het systeem van ondernemer en conciërge een voortzetting van het oude dat werkte met kastelein en conciërge - eigenlijk het sociëteitmodel zoals dat bijvoorbeeld door De Vergenoeging werd gehanteerd.
- Piet Haak's zoon Marco zit een periode in Michel aan de Korte Geere.
Mooie verhalen
Wim van Iren
Wim herinnert zich hoe hij en zijn vriendjes vroeger gratis naar de film konden, in de oude Schouwburg. Slechts één van de belhamels kocht een kaartje. Hij deed vervolgens de nooduitgang even open voor zijn makkers. Geen suppoost die het zag!
Neus Narre
Die truc haalden wij later ook uit bij popconcerten. Eerst probeerde er een van ons als roady met de band mee te glippen om dan de nooduitgang open te zetten en wanneer dat niet lukte werd er 1 kaartje gekocht. Jeugd en Muziek organiseerde er toen vaak concerten en had er ook een zogenaamde filmliga met alternatieve films die later naar de Kuiperspoort verhuisde - een filmhuis dus. Toen we op een keer een ruimte waar drank werd opgeslagen niet afgesloten ontdekten was het feest helemaal compleet. In de tijd dat Rademakers (voorganger Piet Haak) in de Schouwburg zat werden de grote feesten van de HBS daar gevierd. Aangezien de prijzen van het bier (in die tijd van het niet zo geliefde merk Skol) nog al hoog lagen, kochten we altijd flesjes Heineken bij fritestent 't Smulhoekje tegenover de Schouwburg. Eigenaar Nederhand (bijgenaamd Neus Narre) werd tevoren ingeseind en bleef speciaal de hele avond open.
Cirque Plume 1996
In 1996 gaf het rondreizende theater Cirque Plume tien voorstellingen op een braakliggend terrein nabij de Middelburgse Schouwburg. De Schouwburg (toen nog onder leiding van wijlen Gerard Peijs) zocht zo'n twintig mensen om te helpen opbouwen en werfde daartoe personeel via Frank Norp en Ger Langermans van café Schuttershof. Uiteindelijk werd er een gemêleerd gezelschap bereid gevonden om bij te komen klussen. De genoemde mensen van Schuttershof, Erik Louws van Bar American, Arnout Schop (nu theater De Wegwijzer in Nieuwland), Edwin Mijnsbergen, Nick van Raaij, Richard, Cees Cevaal, Rob Maaskant en Hartger Schoenmakers. Het werden vijf dwaze dagen, al was het maar omdat het personeel van Plume zelf ook nogal van drinken hield. Alle dagen dat de artiesten in Middelburg waren, waren ze ook in de kroegen te vinden. Dagen van kunst, dagen van dronkenschap...Zie ook de fotopagina van De Schouwburg.
Externe links
- Vertrek schouwburg uit binnenstad Middelburg dreigt, 14-01-2015
- Video: Presentatie Haalbaarheidsonderzoek Renovatie/Nieuwbouw Schouwburg Gemeente Middelburg, 1 oktober 2013 Met beelden van bestaande Schouwburg.
- Website horeca Schouwburg 2011
- Schouwburg blijft op Molenwater PZC 16 oktober 2012
- over Nazomerfestivals en Cirque Plume in Middelburg, Trouw 1996
- Video Polygoon: Ringrijderij in de Zeeuwse hoofdstad, 1952
- Exploitant verbouwt schouwburg Middelburg 20-11-2013
- Schouwburg Middelburg nog open tot september volgend jaar (Omroep Zeeland 25 juli 2016)
- Facebookpagina Plan Molenwater, 2017-2018 (Verbouwing Schouwburg)
Bronnen
- Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
- Foto's: Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek en Zeeland in Beeld Zeeuws Archief