Middelburg Dronk

Versie van 11 aug 2011 om 18:59

Beschrijving

Een legendarisch café met een lange geschiedenis aan de Middelburgse Stationsstraat 32, nabij de stationsbrug (vroeger werd de straat ook Stationsweg genoemd en werd het pand genummerd als P 44 en mogelijk ook als P 10). Het café is één van de oudste nog bestaande café's in de stad.

Geschiedenis

Fragmenten uit het boek van Kees de Kuijper: "In 1870 werd het Kanaal door Walcheren gegraven en kreeg Middelburg een aansluiting op het Spoorwegnet. Om het centrum toegankelijk te maken vanaf het station werden de Stationsbrug en de Koningsbrug aangelegd. De ruimte tussen deze twee bruggen moest ingevuld worden met woningbouw. In 1874 kwam het eerste pand gereed. De heer L.L. Gulinck, logementhouder/herbergier aan de Turfkaai (Het Bredasche Veerhuis), begint hier een koffiehuis. Een straatnaam was er toen nog niet. Men noemde het '(Bij de) Kanaalbrug'. Met de opening van het eerste pand werd de straat de Stationsweg genoemd. De straatnummering was toen P10. In de jaren '80 van de 19e eeuw werd de wijk P echter ook nog volledig omgenummerd door de Gemeente Middelburg, omdat de kanaalweg werd aangelegd. Dit leidt nog steeds tot verwarring, maar vanaf circa 1890 werd de wijk P gewoon doorgenummerd vanaf de Blauwedijk (toen nog Blauwendijk geheten). Er zaten verschillende café's/logementen/hotels in het blok vanaf P 41 t/m 44, bijvoorbeeld Spoorzicht, Knegt, Royal, De Stoomboot, enz. In dit gebied gebeurde in een paar decennia ontzettend veel. Zaken wisselden snel van eigenaar, nieuwe panden werden gebouwd. Daar komt bij dat P 44 een aantal subnummers kende, van 44a tot 44e. Op die huisnummers woonden particulieren maar was bijvoorbeeld ook enige tijd een hoedenzaak gevestigd. Het overzicht van de Blauwedijk/Stationsstraat is daarom nog niet helemaal volledig.

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op Kanaalzicht/fotos.

• 
• 
• 

  'Bolle Jan Sex'

In 1885 gaat Gulinck failliet. De zaak wordt overgenomen door J. Giffard (zie ook Spoorzicht en De Beuk ) die er tevens een logement van maakt. In hetzelfde jaar wordt de Stationsstraat geboren. Het koffiehuis krijgt dan nummer P 44. In 1893 neemt R. Tillenberg (die eerder Madame Anna uitbaatte en later nog Bierhuis Beestenmarkt en Dok zou uitbaten) de zaak over en hij voert de naam Restaurant De Pauw; zijn opvolger, J.W. van Koning houdt tot 1897 de zelfde naam aan - een vreemd intermezzo. S.W.A Compter neemt in 1897 de zaak over en hij voert, enigszins verwarrend, plots de naam Café Neuf. In 1902 zit er ene mejuffrouw Wagenlader in het pand en weer een jaar later ene Paauwe, die er in 1914 ook een handeltje in tabak en sigaren begint.
In 1925 neemt A. Schuit (eerder eigenaar Bloemendaal , later Suisse ) de zaak over en verandert de naam in café Kanaalzicht. In de crisisjaren was hier veel ellende, daar menig werkeloze hier kwam om voor de dag werk te vinden. Veel schippers die in de buurt aangemeerd lagen zochten hier mensen voor het laden en lossen. Na de gedane arbeid werd in het café uitbetaald, wat tot gevolg had dat velen alsnog zonder geld thuiskwamen. De kastelein stotterde enorm. Daarom kreeg hij de bijnaam 'De Reutel'.

De zaak werd in 1939 overgedaan aan de dochter van de Reutel, Nel, die getrouwd was met Henk Baurdoux. Bij gebrek aan een opvolger werd de zaak overgedaan aan Willem Boogaard. Deze runde de zaak tot 1977, en kwam toen te overlijden door een auto-ongeluk. Daarna nam Frits Tienpond het bedrijf over. Frits kwam in 1984 te overlijden. Bij hem ontbrak het niet aan opvolgers. Dochters Jose en Sonja gingen er hard tegenaan en niet zonder succes. Natuurlijk was ook de inzet van moeder Lonie niet te verwaarlozen. In 1996 gingen de zussen ieder hun's weegs. Sonja begon een eigen café (nu eigenaresse van De Schuur) en Jose ging onder eigen naam verder met Kanaalzicht.

Naamgeving

Bijnaam 'De Reutel', zie Geschiedenis.

Eigenaars

• Nu: Kees Petiet en Danny van Wittene. De zaak werd tot begin 2011 gepacht door Judith Doomen, maar zij is er inmiddels mee gestopt. De zaak wordt nu gerund door een moeder en dochter, die de zaak de oude sfeer willen teruggeven. Begin april 2011 werd de Reutel opnieuw feestelijk heropend.
  
• L.L. Gulinck: 1874-1885
• J. Giffard: 1885-1893 (zie ook Spoorzicht en Giffard)
• R. Tillenberg: 1893-1895 - zie ook Dok en Bierhuis Beestenmarkt
• Jan Willem Koning: 1895-1896
• S.W.A. Compter 1896-1902
• Mejuffrouw Wagenlader 1902-1903
• I. Paauwe: vanaf 1903
• In 1914 zit Th. P. Bos (zie ook Het Bredasche Veerhuis en Het Roosje) kortstondig in de zaak. Paauwe keert later terug.
• A. Schuit rond 1925
• B.J. van Woerkens in 1927
• Henk Baurdoux 1939-1971
• Willem Boogaard: 1971-1977
• Frits Tienpond: 1977-1984
• Jose en Sonja Tienpond: 1984-1996
• José tienpond 1996-2007
• Judith Doomen 2007-2011
• Moeder en dochter 2011-

Bijzonderheden

• Kanaalzicht heeft ook een slijterijvergunning. Voor vaste klanten bestaat nog steeds de mogelijkheid om deel te nemen aan het spaarsysteem van het cafe. Twee keer per jaar wordt het gespaarde geld uitbetaald.
• In een krantenknipsel uit 1896 (opening café-restaurant door Compter, staat P 44 vermeldt, in plaats van P10. Mogelijk ging dat om een ander pand, of de nummer P10 is niet correct.

Mooie verhalen

• André de Boer
  

De Reutel heeft altijd een kleurrijke klantenkring gekend en André de Boer is daar een mooi voorbeeld van. Ik zie hem nog voor me: een wat slungelachtige, enigszins rossige man die merkwaardig drinkgedrag vertoonde. Hij dronk koppeltjes, maar niet het normale koppeltje van bier en jonge jenever - hij dronk bier met van die ietwat zoete Duitse lawaaiwijn. Hij had een vrolijke inslag en praatte met iedereen, want iedereen kende André, een notoire Middelburger. Hij was getrouwd geweest met Sanne Koeman, een, in haar goede jaren, mooie vrouw die vaak met paard en wagen reed.

Later had hij zo af en toe een vrouw die voor hem de kost verdiende als masseuse, een eufemisme voor publieke vrouw. Een van die vrouwen was niet direct ruim gezegend met schoonheid, mede daarom had ze in De Reutel de bijnaam Leen Jongewaard gekregen. Leen Jongewaard was vaak op tv o.a. in de serie 'Het Schaep met de vijf poten' en 'Ja zuster, nee zuster' en ik moet zeggen dat ze wel een beetje op hem leek, zeker als ze een pet droeg.

André zat ook eens een keer om wat zand verlegen in verband met een aan te leggen tegelpaadje. De Boks, ook een stamgast, reed vaak met zand voor Ouwerkerk en die wilde André best matsen met een beetje zand - hij zou het wel ter plekke afleveren. Toen André thuis kwam leek zijn tuintje wel een grote zandbak. De Boks had bij wijze van grap het beetje zand opgewaardeerd tot een aantal kuub. André kon er de humor wel van inzien, hij gaf De Boks wat te drinken en nam zelf nog een koppeltje.

• De omgekeerde lat
  

Tot een paar jaar geleden kon je in Kanaalzicht al vanaf zes uur in de ochtend terecht, tot na middernacht. Soms schoven wij wel eens aan, na zelf een avond en nacht achter de bar te hebben gestaan. Ik vergeet nooit dat ik een keer rond zeven uur in de ochtend een paar Passoa-Jus bij Lonie bestelde (terwijl ik een paar hardgekookte eieren aan het opsmikkelen was). Twee weken later kwamen we er weer. Er bleek nog een Passoa-Jus open te staan. Ik dacht dat ik was vergeten te betalen, maar het ging om een drankje dat me was aangeboden, maar dat ik niet had aangenomen. Positief in het krijt staan. Daar had ik nog nooit van gehoord.

• Uit Het Walchers Bierboek (1986):
  

"Vrijdagavond in café Kanaalzicht. Achter de toog plukt Lonie de trappistenglazen van de plank. Want ze komen er nog altijd, de 'studenten', zoals de jonge bezoekersgarde door de oudere stamgasten steevast wordt aangeduid. Zo'n twintig jaar geleden trof een tiental jonge lieden met artistieke en aanverwante aspiraties elkaar in het toenmalige café De Koophandel aan de Middelburgse Markt. Inspirerend middelpunt van het groepje was de veel te jong gestorven tekenaar Jacques Prince. Een hevig oplaaiend meningsverschil-om-niets met de kastelein deed op een avond het groepje en bloc opstappen. Ze namen de kortste weg naar Kanaalzicht. Henk Baurdoux schonk daar in de woelige jaren zestig de glaasjes jenever en vieux tot aan het randje vol, terwijl Nellie, zijn vrouw, die tevens het aanpalende tabakswinkeltje beheerde, achter een koetsiertje zat te knikkebollen.
Hoewel er na Henk en Nellie een niet-Zeeuwse uitbater de fles hanteerde en nu dochters van Lonie Tienpond het café drijven, is er nauwelijks iets veranderd. Het sigaren- en sigarettenwinkeltje heeft, geheel naar de ambtelijke eisen van deze tijd, plaats gemaakt voor echte toiletten en de bokaal hardgekookte eieren, de grootste van Walcheren, gelegd door de kippen van de postbode die er indertijd stamgast was, is vervangen door niet minder smakelijke gehaktballen-van-het-huis.[...] Maar interieur en ambiance zijn onverwoestbaar gebleken. Het met mozaïektegeltjes getooide bovenblad van de zestig jaar oude toog glooit als het Zuidlimburgse heuvelland maar dat past bij de bonte mengeling van gezellige schots en scheef hangende wandversieringen, waarvan sommige van maritieme oorsprong zijn. Invloed van het nabije Kanaal door Walcheren; er kwamen vroeger ook veel schippers.
Kanaalzicht, bij insiders beter bekend als De Reutel, naar het geheel eigen geluid dat een vroegere eigenaar te pas en te onpas voortbracht, is door de week al om zes uur 's morgens open. Dit ten gerieve van het personeel van de omringende bedrijven. Het publiek is verder gemengd, met aan de stamtafel een harde kern van 'oude makkers' die het 'doe maar gewoon' tot motto hebben. Een tof café dus.

• Een citaat uit de PZC van juni 2010:
  

"Ja, het klopt wel dat het café enige tijd te koop heeft gestaan. Maar nee, je bent te laat, Kanaalzicht is weer helemaal 'in'. Judith en parttime kracht Marja hebben er weer wat moois van gemaakt. "In januari ben ik als tijdelijke kracht gaan werken in Kanaalzicht, in Middelburg ook wel bekend als De Reutel," schrijft ze. "Na een paar dagen had ik al volop ideeën hoe ik het café zou voortzetten. Ik hou van oude spulletjes en die heb ik in het café teruggebracht. Gehaakte gordijnen, sanseveria's, pluche tafelkleden, kroonluchters aan het plafond, oude blikken en koffiepotten. Kortom, we gingen terug in de tijd." Doomen heeft nog veel meer plannen, "maar die kun je niet allemaal in één keer verwezenlijken. Het ging mij erom dat De Reutel, Kanaalzicht dus, weer een huiskamer voor iedereen werd." Kanaalzicht is altijd open, zeven dagen in de week. Van acht uur 's ochtends tot acht uur 's avonds door de week en in het weekend van negen tot negen. "Dan staan ze hier om half elf al te dansen en te feesten, waar zie je dat nog", verbaast Judith zich over haar succes."

• Brand
  

Uit het krantenknipsel uit de PZC van 1971 (afbeelding 9) blijkt dat de Reutel in november 1971 te maken kreeg met een brand in de bovenwoning, juist voordat Willem Boogaard de zaak zou overnemen van Henk Baurdoux. Na het blussen van de brand stroomde het bluswater door alle naden van het plafond de kroeg in. Dat belette een stamgast niet om toch gewoon aan de toog te gaan zitten en zijn drankje te bestellen. Henk Baurdoux schonk die uiteraard gewoon in.

• Roken
  

De Reutel is misschien wel de enige kroeg in Middelburg waar de niet-rokers kunnen plaatsnemen in het daarvoor bestemde, grote, niet-rokershok.

• De Kaaiwerkers

In het boek Verhalen rond de Lange Jan 1936-1940, van Jac. Schuilwerve (Hoofdstuk 'De Kaaiwerkers')wordt het verhaal verteld van de arbeiders die schepen laadden en losten:'
"De uitbetaling vond op de toendertijd gebruikelijke wijze vanzelfsprekend plaats aan de tapkast bij de kastelein. Met stoffige kelen en verhemelten zo droog als een schoenzool, was het wél drinken geblazen. Met een paar knaken rijker kwam men dan 's avonds thuis bij moeder de vrouw, veelal met onzekere gang en beneveld door alcoholische dranken. Wie immers kon die verleiding weerstaan met het geld in de hand en met zo'n pracht van een dorst. Kanaalzicht bevond zich in de Stationstraat op een steenworp afstand van de kade. Van de kastelein deed het gerucht de ronde dat hij eenmaal een steenhouwerij ingeschakeld moet hebben. De blauwe drempel van zijn stoep was zo versleten door veelvuldig geschuifel van schoen- en klompzolen van zijn vaste stamgasten, dat er een nieuwe moest komen.De eigenaar van dit etablissement stond bij de burgerlijke stand ingeschreven onder de naam Hendrik Baurdoux. Deze kastelein beschikte over twee goede eigenschappen waarmee hij zijn kroegje draaiend hield. Ten eerste genoot hij de reputatie een glas bier te tappen om in te bijten en ten tweede verstond hij de kunst om met zijn pappenheimers om te gaan. En de kleine handicap, want Hendrik stotterde bij wijlen, werd door zijn stamgasten met een handgebaar van "'t heeft niets om het lijf", weggezwaaid. In een lallende bui had een bevriende klant van Hendrik hem eens toevertrouwd: "Hendrik jij stottert niet hoor, jij reutelt alleen maar een beetje." Het was deze broederlijke beeldspraak, die Hendrik de legendarische bijnaam 'De Reutel' bezorgde. Hoewel niemand Hendrik persoonlijk als zodanig aansprak leefde de bijnaam van De Reutel in de volksmond op ieders lippen. Zo werden er ook wel tevredenheidsuitingen geuit aan het adres van de kroegbaas. Want een habitué van de Reutel kalkte eens op het leitje van het biljart: "Hendrik schenkt bier om in te bijten!" En een grappenmaker, in benevelde toestand verkerende, schreef er onder: "En van Hoepen verkoopt zand, waar je kat in kan schijten." Er was inderdaad ene van Hoepen die in zand handelde. In de volksmond was het volgende rijmpje ontstaan: "Laat nu je katje maar poepen, maar koop je zand bij van Hoepen!""

Oud-medewerkers

• Begin jaren '70 werkte Renny Minnaert (eigenaar Desafinado) vijf jaar in de Reutel

Adres en contactgevens

Stationsstraat 32
4331 JB Middelburg
0118-61270

Externe links

De Reutel op Hyves
Bron: Boek Wel en wee ... in 125 jaar van "Stationskoffiehuis" naar café "Kanaalzicht", van Kuijper,C.D. (1999)
Brand boven Kanaalzicht (Krantenbank Zeeland)
Aanleg kanaal en Spoorweg op Geschiedenis Zeeland

Bronnen

• Collectie foto's op Hyves van Kanaalzicht
  
• Beeldbank Zeeland, fotograaf Jaap Wolterbeek.
• Foto's Beeldbank Zeeland, recordnummer 119095 en 119085 en 119069 en 118554
  
• Boek Wel en wee ... in 125 jaar van "Stationskoffiehuis" naar café "Kanaalzicht", van Kuijper,C.D. (1999)
• Suikerzakje afbeelding 10: collectie Jan Simonse"
• Het Walchers Bierboek (1986)
• Verhalen rond de Lange Jan 1936-1940, van Jac. Schuilwerve (Hoofdstuk 'De Kaaiwerkers')