Middelburg Dronk

Huidige versie van 14 nov 2019 om 23:38

De Mug, een opvolger van Jarmuiden en Gabriëlse, is sinds 1973 een van de bekendste café-restaurants van Middelburg, met een donkerbruin karakter. De zaak is als kroeg geliefd bij een groot, maar 'iets ouder' publiek, heeft een geweldige biercollectie, regelmatig livemuziek en is onder meer de thuishaven van een pijprookgilde. In De Mug kun je ook prima eten (Franse Keuken in de Bourgondische stijl)

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op: De_Mug/fotos.

• 

  V.l.n.r: onbekend, Guus de belg, Ad Meeusen, Henk Cosijn, Guido Metsers en Ellen de Rijk (van De Groene Pui, Braderie 1975

• 

  In De Mug, april 2016: Peter Christ en Hans Walraven

• 

  Bedrijfsleider Edgar Stemmerich (voorheen Bardot) en chef-kok Nick van Eijk voor De Mug, 31 augustus 2017

Geschiedenis

Naamgeving

• De naam komt van de vorige eigenaar, of eigenlijk zijn broer Jan, die sprekend op hem leek. Hij was zo'n fanatieke voetballer bij Zeelandia, dat tegenstanders zeiden:'"voor hem moet je oppassen, hij steekt als een mug!". Vanwege dit fanatisme in combinatie met een tenger uiterlijk worden de broers in de volksmond 'Mug'genoemd. Tijdens de verbouwing van de kroeg kwamen Middelburgers regelmatig binnenlopen om Barend te vragen: "Beje an 't Mugje bezig te verbouwe. Nou ik bin d'r vroeger nogal 's een borreltje wezen alen ô" Die naam neemt Midavaine over als vervanger voor 'Jarmuiden'.
• Vroeger heette De Mug cafe Gabriëlse, ook bekend als 'Jarmuiden'. Uit het boek '25 jaar de Mug': Achter de toog staat in die tijd Willem Gabriëlse. Hij is de oudste zoon van Jakob Gabriëlse ('Joopje van Koekoek'), een Westkappelaar die in de twintiger jaren het Koffiehuis, zoals het toen heette, had overgenomen van Daniel Dekker en Fransina Minderhoud. [...]Vooral op de donderdagen is het er een drukte van belang. Het achterplaatsje doet dan voor tallozen dienst als gratis bewaakte fietsenstalling. Overigens is de naam Koffiehuis dan al geruisloos verdwenen. Het is wellicht een vingerwijzing voor het feit, dat je er weliswaar koffie kan kopen, maar dat er toch voornamelijk alcoholische dranken over de toog gaan.<br

Bijzonderheden

• Een advertentie in de Middelburgsche Courant geeft aan (zie De_Mug/fotos) dat barbier J. van de Woestijne in 1874 een leesinrichting in het pand start. Het valt niet te achterhalen of men er toen ook een drankje kon nuttigen, maar de combinatie bierhal en leesinrichting kwam in die tijd wel vaker voor. Van de Woestijne had later Bierhal Schuttershofstraat en Bierhal Langeviele.
• De Mug beschikt ook over een bierwinkel en een hotel - zie Hotel De Mug.
• Joanne van Helvoort (Gerjo), die later ook nog in Schuttershof en Meneer Jansen zou werken, vertelt dat het restaurantgedeelte vroeger boven de huidige zaak was gevestigd. Betty Zwanink zwaaide daar toen de scepter - het restaurant droeg de naam Maison Jarmuiden.
• In 2004 werd de Mug uitgeroepen tot beste cafe van Nederland. Uit Misset Horeca: "De Mug in Middelburg is op de eerste plaats geëindigd in de Café Top 100 en mag zich Café van het Jaar noemen. Vorig jaar stond de kroeg nog op de negende plaats. De tweede editie van de lijst met beste cafés werd vrijdag gepubliceerd in het vakblad Misset Horeca. Een jury, bestaande uit zeventien vakmensen, heeft het afgelopen jaar ruim vijfhonderd cafés in heel Nederland bezocht. De etablissementen zijn beoordeeld op gastvrijheid, sfeer, kwaliteit van de dranken, hygiëne, uitstraling en de klantenkring. De Mug eindigde bovenaan de lijst omdat het volgens de jury een 'bijzonder café is met een zeer gevarieerd publiek'. Barend Midavaine, al dertig jaar uitbater van het café in de Zeeuwse hoofdstad, wordt 'het prototype van de gastvrije horecaman' genoemd. Ook voor het personeel heeft de jury niets dan lof: 'De medewerkers zijn correct, vriendelijk, snel, zorgvuldig en vakkundig'. 'Het is nogal wat', reageerde Midavaine nog een beetje beduusd op de uitverkiezing. 'Ik zie het als de kroon op mijn werk. Straks ga ik nieuwe schoenen kopen om stevig op de grond te kunnen blijven staan', aldus de trotse uitbater, wiens café regelmatig wordt bezocht door bekende Nederlanders als Paul van Vliet, Youp van 't Hek en de leden van popgroep Blof."

Mooie verhalen

Wil Borstlap

Hij leek, althans op mijn netvlies, als twee druppels water op de Franse chansonnier Aristide Bruant geportretteerd door Toulouse-Lautrec: een bon vivant met zwarte jas en hoed en een rode foulard. Het was een treffende gelijkenis, niet alleen qua postuur maar ook vanwege de onmiskenbaar artistieke uitstraling. Wil Borstlap was ook een man waar je niet omheen kon, iemand die duidelijk aanwezig was, praatgraag, joyeus en een stemgeluid waar menige bariton jaloers op was. Ik kende hem al vanuit mijn kinderjaren, toen hij in de pianowinkel van voorheen Mossel en Verstegen in de Lange Delft zat. Zijn twee zoons kende ik ook - met Dave ging ik school in de Sint Pieterstraat en later dronken, en drinken, we ergens nog weleens een glas of meer.

In zijn latere jaren werkte Wil bij de toenmalige PZEM en ontwikkelde hij een diepe affiniteit voor afgedankte meterkastjes. Hij sloopte het inwendige deel, assembleerde de onderdelen en spoot er een laagje goudlak overheen. Hij noemde dat soort 'doomsday machines' simpelweg decoratieve dingen - in een artikel in de PZC over zijn 'kunstwerken' sneerde hij naar de moderne kunst en vond wat hij maakte toch decoratiever. Ik denk dat er nog wel verschillende decoratieve dingen van Wil een vensterbank of schoorsteenmantel sieren, misschien staat er zelfs nog wel een exemplaar in De Mug.

Maar Wil's grote passie was en bleef toch de muziek. Hij was wijd en zijd bekend als entertainer en speelde wellicht piano in iedere Zeeuwse zaak die er een staan had. Toen het Nederlands Koffiehuis zijn deuren ging sluiten schreef hij zelfs een enigszins weemoedig doch passend afscheidslied. Natuurlijk was de Mug zijn stamkroeg, de plaats waar hij zich thuis voelde en als een primus inter pares kleur aan het leven gaf. Voor mij is zijn overlijden - en ik weet dat dit sommigen wellicht macaber voorkomt - dan ook van een ongekende schoonheid: hij stierf op 1 november 1989 in het harnas, piano spelend in de Mug.

Foto's Wil Borstlap

• 

  Will Borstlap senior voor De Mug, zomer 1975

• 

  Pa Borstlap (vader Will en Dave) en vriendin Betty Leijten, 1975

• 

  Jij was muziek, tot de laatste toon PZC november 1989

Der Mann mit der Bart

De Mug is een café met een rijke geschiedenis die meer dan een eeuw overspant. In 1881 heeft Abraham Rudolph de Klerck al een tapperij op het adres en na De Klerck hebben twee generatie Gabriëlse er hun zaak gedreven (zie ook [1]). Sjaak Degenaars volgde Willem Gabriëlse op - toen hij naar Het Zwarte Schaap in de Herenstraat vertrok kwam Barend Midavaine in het pand en hij noemde zijn zaak De Mug. Nu is De Mug nooit mijn stamkroeg geweest, maar soms dronken we er weleens een glas of twee – vooral op donderdagavonden na de handbaltraining. Er werd dan eerst voorgedronken in de Kantine Nassaulaan waarna gewoontegetrouw Seventy Seven werd aangedaan om via De Mug uiteindelijk in 't Pakhuis (zie ook [2]) te belanden waar de nacht geen einde kende. We – ondergetekende en o.a. kompanen Jaap Gesink en Harm Klerk – hadden zo nu en dan last van creatieve baldadigheid die zich vooral richtte op het enigszins kakkineuze deel van de clientèle. Het slag van de hete aardappel dat zich voorstond op het lidmaatschap van een of ander studentencorps waar wij – ouwe jongens krentenbrood - nu niet direct voeling mee hadden. Toen een notabel heerschap – de corpsdas parmantig op de borst – een kaasplankje bestelde, wenste een van ons hem een hartelijk “dat het u wel moge smaken”. Hij keek enigszins verwonderd en die verwondering groeide met iedere hap aangezien de beleefdheidsformule werd herhaald tot het kaasplankje geen kaas meer bevatte. Barend maande ons dan tot rust met de opmerking dat dergelijke voorkomendheid toch wel een beetje teveel van het goede was waarna we beleefd groetend naar 't Pakhuis . Nu waren die jaren ’70 van de vorige eeuw ook de jaren waarin pretsigaretten en andere geestverruimende middelen hun intrede hadden gedaan in het Middelburgse uitgaansleven. In de zomermaanden waren er veel jonge oosterburen in de stad die naarstig op zoek waren naar een blowtje om zo nog beter de betovering van het ‘’Zeeuwse Licht’’ te kunnen ondergaan. In Seventy Seven, onze stamhut, werden we als langharig tuig dan ook vaak aangesproken met de vraag waar het moederkoren kon worden gekocht. Voorkomend als we waren, werd deze vraag altijd voorzien van het stadaardantwoord: “Erste Strasse links und am Ende ist De Mug – der Mann mit der Bart verkauft es”. Flauw eigenlijk, maar de voorpret was er niet minder om, zeker niet na een pretsigaretje.

De Dame

In al die jaren dat De Mug bestaat, was ik niet echt een frequente bezoeker, laat staan een stamgast. Eind jaren 70 kwam ik er zo af en toe omdat er een vriendin van me werkte die me weleens een drankje of hapje matste. Geen namen noemen lijkt me een goede optie, het oogt decent en is redelijk veilig – redelijk aangezien sommige goede verstaanders zelfs aan nog minder dan een half woord genoeg hebben. Enfin, het gebeurde in die dagen dat er een dame haar intrede deed in De Mug die ik verder voor de goede orde maar De Dame zal noemen. Ze had een zekere statuur zoals je die soms ook aantreft bij personen die, hoewel van lage adel, hun naam met hoge trots in de Almanac de Gotha weten. Nu zijn mensen die gaarne van de heuvel hunner doorluchtigheid op het volk neerkijken een soort anomalie en toen was het ook niet direct een karaktereigenschap die handig in een kroeg was. De Dame leek gaandeweg te gedijen in deze habitat, goed ze had zo haar terugvallen, maar soms schonk ze zo links en rechts een zweem van een glimlach aan een bekende of toevallige passant. De weg van een glimlach leidt soms echter tot een wat meer persoonlijke benadering. Zo ook bij De Dame die de benadering zeer persoonlijk opvatte en een scheve schaats reed die ze zich nog lang zou heugen. De heer van haar keuze was namelijk nogal stijf op de penning en gaf de uitdrukking liefde kent haar prijs een wel zeer bijzondere dimensie. Toen De Dame zich vervoegde bij de receptie van hotel Arneville voor het ongetwijfeld opwindende rendez-vous, bleek dat hij slechts een eenpersoonskamer had geboekt - dit uiterst smeuïge verhaal gonsde vrijwel direct na de climax in de kroegen der stad. Het is dus verder nooit iets geworden tussen De Dame en de heer, noblesse oblige nietwaar, doch deze affaire waar de Middelburgse horeca-intimi nog wekenlang over nagniffelden betekende wat De Mug betreft wel einde verhaal. Een aantal jaren later was De Dame in blijde verwachting en zag men haar met de buik vooruit door de stad schrijden. Iemand, ik weet helaas niet meer wie, muntte toen de prachtige regel: "Heb je het al gezien? De Mug heeft een olifant gebaard".

Divers

• De Mug is eigenlijk al jaren mijn stamkroeg. Mijn eerste bezoek was in 1988, vlak voordat de Mug 15 jaar bestond. Een rekensommetje leert dat De Mug dus in 1998 25 jaar bestaat. De eigenaar is Barend Midavaine. Het is een Braai-Tapperij, voornamelijk bekend van z'n spare-ribs. Maar ook van de bierkaart. De Mug is lid van de Alliantie van Bier Tapperijen. Dit geeft ons als bezoekers in ieder geval een landelijk Bier van de Maand. Ook vinden er regelmatig Bierproefavonden plaats." Bron: http://people.zeelandnet.nl/cschults/mug.html
  
• Hoewel ik er nu niet vaak meer kom was ik een bezoeker van het eerste uur in café De Mug. Een vriend die hielp bij de bouw van het café liet me ermee kennismaken. Vele jaren was dit de plek waar ik na het werk even binnenliep in de wetenschap er altijd wel een bekende tegen te komen. Veel Franse wijn, veel Franse muziek, Wil Borstlap aan de piano, het Leger des Heils op zaterdagavond en de kaartverkoper (Frans Priester) voor een of ander goed doel (het kunnen ook balpennen geweest zijn). De Mug was ook de plek waar artiesten na een optreden in de schouwburg een afzakkertje haalden. Op een avond vroeg een man aan de bar aan Paul van Vliet, die twee krukken verder zat, of hij een broer was van Paul van Vliet. Paul antwoordde naar waarheid dat hij dat niet was en liet het daar bij. De man verzonk in gepeins, staarde naar zijn glas bier, keek weer naar Paul en herhaalde zijn vraag. Dit herhaalde zich zo’n keer of drie tot de rest van de bezoekers hun lach niet meer konden inhouden.
• Een onbevestigd sterk verhaal komt uit de koker van wijlen Willem Jacobs. Hij vertelde aan iedereen die het maar wilde horen dat de kelder van de Mug ooit eens vol water stond. Een grapjas besloot in een onbewaakt ogenblik een handvol levende palingen in dat kelderwater te gooien, waarop Willem en de zijnen doodleuk gingen zitten vissen, vanaf de straat. Toen de politie polshoogte kwam nemen konden ze uiteraard weinig uitrichten. Er staat immers nergens dat je niet mag vissen, op de Vlasmarkt.
• Uit Het Walchers Bierboek (1986): "Barend Midavaine is een man van (goede) tradities. Sinds hij in 1973 op de hoek van de Kromme Weele en Vlasmarkt zijn Braai-Tapperij De Mug opende om daarmee één van de meest gastvrije hoekjes van Middelburg te creëren, riep hij meer goede gewoonten in het leven dan het huis 'Jarmuiden'in bijna twee eeuwen horeca-historie had gekend. Zo is er elke laatste dinsdag van de maand live jazz in de Mug, schenkt de waard op Koninginnedag 'Oranjebitter met klonten'en wordt op Kerstavond reveillon gevierd. Een beetje Frans sfeertje (Midavaine introduceerde ook het zomerse jeu de boule-spel op het Molenwater) kan De Mug niet worden ontzegd, maar in de kern is dit etablissement zo Zeeuws als het volkslied aan de wand.
  Na 180 jaar hongerigen en dorstigen te hebben gevoed en gelaafd, vertoonde het 'Huis Jarmuiden' begin jaren '70 vermoeidheidsverschijnselen. Barend Midavaine wist het verval te keren en hij vijzelde het interieur op met waardevolle elementen uit andere binnenstadspanden. Met het gevolg dat je er na een eerste bezoek niet raakt uitgekeken en na herhaalde visites nog altijd nieuwe ontdekkingen doet. Een smaakvolle mengelmoes door iemand die weet hoe hij het de mensen naar de zin kan maken.Tussen alle kunst en curiosa prijkt naast de bar en in de doorgang naar het restaurant een diploma dat Barend uitroept tot Bieroloog, een onderscheiding die hem werd toegekend na een langdurige en intensieve studie binnen de muren van de Arcense Bierbrouwerij. Het is voor de ware liefhebber een waarbord dat zijn belangen in de Mug geestdriftig en met grote kennis van zaken worden gediend. In dat opzicht vullen Barend en Betty Midavaine elkaar uitstekend aan; Barend zorgt als bieroloog voor een prima brouwsel en Betty schenkt als vinologe alleen maar klare wijn. Beide ook uit het vat. Betty tapt in Bodegastijl dessertwijnen per glas: port, sherry, malaga en madeira."

Externe links

• Downloaden: Het Grote Bierenboek van De Mug
• Boek: 25 jaar de Mug, een dierbare plek
• Oud topkastelein Midavaine geridderd
• De Mug op 21 in de café top 100 van Misset Horeca
• Zeeuws pijprokersgilde en fietscafé De Mug
• Video: Koninginnedag 2008 De Mug
• Plus Magazine april 2012: De waard van... de Mug in Middelburg
• Mosselfeest Middelburg is terug, PZC juli 2012
• De Mug als decor voor een interview met Middelburg Dronk, over het hergebruik van oude krantenartikelen van de PZC
• Het 40-jarig jubileum van De Mug in augustus 2013, een fotoserie van Marc Overeem op Flickr.com
• Video: The L-Band in de Mug, 06 oktober 2013

Bronnen

• Foto's in de gallerij: collectie Jan Simonse, fotograaf Jan Simonse, Bram-Erik de Nood,
• Boek Barend Midavaine: Voor wie zal ik het opschrijven?
• Interview Theo Rietveld met de heer Barend Midavaine uit Middelburg over zijn café De Mug
• Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
• Het Walchers Bierboek (1986)