Middelburg Dronk

Vriendschap

k (→‎(Oud-) medewerkers)
k
Regel 19: Regel 19:
 
}}
 
}}
  
−
Café-restaurant Vriendschap is een drukke zaak in het hartje van Middelburg, te vinden op de hoek van de Markt en de Pottenmarkt. In het café wordt maar zelden een drankje aan de bar gedronken, maar in de zaak zelf (twee verdiepingen), en op het terras, is het des te drukker. Het onderscheid tussen het lunch- en dinerpubliek en de mensen die hier komen voor een drankje is klein.
+
Café-restaurant Vriendschap is een drukke zaak in het hartje van Middelburg, te vinden op de hoek van de Markt en de Pottenmarkt. In het verleden heette de zaak ''De'' Vriendschap, in de volksmond ook wel café Groenewegen, naar de oude eigenaars. De voorloper van die zaak was [[De Gouden Stoel]] (18e eeuw).  
 
==Foto's==
 
==Foto's==
 
Een overzicht van alle foto's is te vinden op: [[Vriendschap/fotos]].
 
Een overzicht van alle foto's is te vinden op: [[Vriendschap/fotos]].

Versie van 17 sep 2013 om 00:42

Maandagen Vriendschap.jpg
Algemeen
Soort Cafe
Eigenaar Cees Rijn
Connie de Lange
Adres Markt 75
Links
Tijdlijn
Periode 1810-1820
Voorganger(s) De Gouden Stoel
Gebied
Zie ook Markt

Café-restaurant Vriendschap is een drukke zaak in het hartje van Middelburg, te vinden op de hoek van de Markt en de Pottenmarkt. In het verleden heette de zaak De Vriendschap, in de volksmond ook wel café Groenewegen, naar de oude eigenaars. De voorloper van die zaak was De Gouden Stoel (18e eeuw).

Foto's

Een overzicht van alle foto's is te vinden op: Vriendschap/fotos.

  • Historische optocht langs de Vriendschap, juni 1948

  • Jongen met handkar voor Koffiehuis De Vriendschap/Café Groenewegen, De Koophandel en De Vergenoeging

  • Advertentie Vriendschap in De Faam van 18 juli 2012


Geschiedenis

1816
 J.F.W. Isensee

Een advertentie uit de Middelburgsche Courant van 30 maart 1816 dat door F. Isensee zowel 's middags als 's avonds een Ordinaris of Open Tafel wordt gehouden met Wijn en Bier en verdere Dranken op de hoek van de Markt en de Pottenmarkt - in 1818 vertrekt Jan Frederik Wilhelm Isensee naar 't Logement van Middelburg aan de Lange Noordstraat.

1827
 J. Buteyn

Job Buteyn koopt in 1827 het te koop staande koffiehuis de Vriendschap, aangezien een advertentie uit de Middelburgsche Courant van 17 mei 1828 aangeeft dat J. Buteyn in de Vriendschap zit. Twee jaar later staat hij tevens geregistreerd als herbergier van De Drije Engelen aan de Kromme Weele K 107. In 1838 staat hij geregistreerd op het adres Markt K 170 (zeeuwengezocht [1]) - Buteyn zat 21 jaar in de Vriendschap, zo meldt een advertentie uit de PZC van 1948 - hij overleed in 1853.

1848
 J. Groenewegen

De familie Groenewegen speelde een belangrijke rol in de Middelburgse horeca, de dochter van Jan Groenewegen, Leijntje trouwde met Pieter Geuze van St. Joris en Jacobus, een broer van Jan, trouwt in 1848 met de dochter van Willem van den Abeele van De Kersenboom (zeeuwengezocht [2])- waarna Jacobus ook wordt aangemerkt als kastelein of logementhouder. De Zierikzeesche Bode bericht dat jaar op 6 januari: "In de Vriendschap te Middelburg is het met de Nieuwe Jaar zoo vriendschappelijk toegegaan, dat er een 26-jarig meisje van Ritthem dood is gebleven". Een jaar later staat hij ook als zodanig op het adres geregistreerd (zeeuwengezocht [3]). Wanneer hij in 1868 op 43-jarige leeftijd overlijdt (zeeuwengezocht [4]) neemt zijn weduwe Margaretha van den Abeele

1868
 M. van den Abeele

Margaretha Groenewegen-van den Abeele blijft tot aan haar overlijden op 21 december 1894 koffiehuishoudester in de Vriendschap (zeeuwengezocht [5]).

1895
 W.M. Groenewegen

Na de dood van zijn moeder zet Willem Marinus Groenewegen de zaak voort tot hij op 22 april 1897 plotseling overlijdt - op 23 november van hetzelfde jaar wordt zijn dochter geboren (zeeuwengezocht [6]).

1897
 S.M. de Raadt

Sara Maria Groenewegen-de Raadt zet de zaak van haar man voort (zeeuwengezocht [7]), maar hertrouwt een jaar later met Hendrik de Munck (zeeuwengezocht [8]) - zij vertrekken in 1900 naar het ook aan de Markt gelegen Suisse.

1899
 Jacobus Groenewegen

Jacobus Groenewegen, neef van W.M. Groenewegen, is in 1899 de nieuwe eigenaar van de Vriendschap (zeeuwengezocht [9]) en tevens vader van Willem Marinus Groenewegen (zeeuwengezocht [10]).

1929
 Willem Marinus Groenewegen

Wanneer Willem Marinus Groenewegen in 1929 trouwt met Cornelia Josiena Janse (zeeuwengezocht [11]) zit hij al bij zijn vader in de zaak die hij kort daarna over zal nemen - hij staat in 1940 nog steeds als cafehouder op het adres geregistreerd (zeeuwengezocht [12]). Op 30 mei 1948, meldt een advertentie in de PZC, viert Willem Marinus Groenewegen het feit dat zijn familie op die datum exact 100 jaar in de Vriendschap zit - hij zal tot 1959 in de zaak blijven.

1959
 Jaap van den Berge

Op 18 februari 1959 heropent Jaap van den Berge (zie ook De Schuur en De Schuur (2)) de Vriendschap - hij vertrekt in 1964.

1964
 F. Spel

Frans Spel zit in de periode 1964-1972 samen met zijn vrouw Francine in de zaak.

1972
 Mientje Meeusen

Mientje Meeusen en Willem van Sorgen. Mientje kan ademloos vertellen over het reilen en zeilen in De Vriendschap. Ook over de andere cafeetjes weet zij zich nog veel te herinneren. Haar ouders hadden een danszaal in Terneuzen en haar oom een café in Middelburg. Door haar huwelijk kwam ze in Middelburg terecht en kocht ze De Vriendschap gekocht. Haar oom Hector Meeusen exploiteerde in Middelburg De Eendracht al; Ad Meeusen was een neef van haar. Mientje werkte af en toe in De Eendracht en vond het geweldig. Veel leuker dan in de danszaal van haar ouders in Terneuzen. Zij kon deze danszaal overnemen, maar had daar geen zin in en koos voor De Vriendschap in Middelburg. "We staken ons diep in de schulden!" Mientje woont tegenwoordig in Westkapelle. Bij goed weer is ze vaak op het bankje aan de zeedijk te vinden.

1998
 Cees Rijn en Connie de Lange

In de herfst van 1998 namen Cees Rijn (ook eigenaar van Seventy Seven en voorheen van zaken als Meccano, Stadsdanszaal en Schuttershof) en Connie de Lange de Vriendschap over van Mientje Meeusen. Na nog even doorgedraaid te hebben in de oude setting, ging de zaak in 1999 een periode dicht voor een ingrijpende verbouwing. Na een ware metamorfose heropende Vriendschap, zonder bepaald lidwoord, haar deuren en was het van meet af aan de dynamische en zichzelf steeds opnieuw uitvindende zaak die het nog steeds is.

Naamgeving

Eerst heette de zaak De Vriendschap. Nu luidt de naam eenvoudigweg Vriendschap. Tussen 1850 en 1920 werd het café ook vaak 'Groenewegen' genoemd. Een bord met deze naam sierde ook lange tijd de gevel.

Eigenaars

Bijzonderheden

  • In 2012 werd het boek '10x10, Boodschappen voor Vriendschap' uitgegeven. Dat boek, samengesteld door Annemarie van de Vreugde en Connie de Lange, is de weerslag van het 10-jarig bestaan van Vriendschap in 2008. Veel gasten kregen toen een vilten lapje, een velletje kalkpapier en een opdracht. De boodschappen werden later met klittenband aan de muur van de zaak bevestigd, om pas in februari 2009 gelezen te worden, en weer later te worden verwerkt tot boek. Het boek werd in eigen beheer uitgegeven, in een oplage van 350 exemplaren. Het is voor 10 euro te koop in Vriendschap, zolang de voorraad strekt. Op de fotopagina zijn drie fragmenten te vinden.
  • Er hebben ook nog twee andere cafés met deze naam bestaan: PZC
  • Van 1965 tot 1981 waren er Chinees-Indisch restaurants gevestigd op de bovenverdieping van de Vriendschap. Tot begin jaren '70 Hong Kong, daarna Man-Hong.

Mooie verhalen

Groenewegen

De Tweede Wereldoorlog had voor Middelburg, zeker op 17 mei 1940, verwoestende gevolgen. Ook de horeca leed gevoelige verliezen, want tijdens het bombardement of de beschietingen - de geleerden zijn het er nog steeds niet over eens wat het nu precies was - van 17 mei 1940 werden 20 café's en 5 hotels verwoest. Zaken zoals b.v. Juliana en Suisse verhuisden naar een vervangend adres terwijl b.v. Castenmiller zijn café voortzette in een barak aan de Houtkaai; een noodzaak derhalve. Middelburg dronk en at dus tijdens de oorlogsjaren gewoon door - de inwendige mens diende versterkt en liet zich niet kisten door een horde, toen al, Duitse toeristen. Men zou kunnen zeggen dat de horecasituatie min of meer normaliseerde, maar bestuurlijk was dit niet het geval. Onder het Duitse bewind was de stad opgezadeld met een N.S.B.-burgemeester, mr. A. Meerkamp van Emden, en er werden ook andere foute sujetten op sleutelfuncties geposteerd. Waarnemend gemeentesecretaris J. Ph. Koene is en blijft echter de integere rots in de branding en, zoals het een secretaris betaamt, hij notuleert de geschiedenis van de stad. Zijn, in februari 1945 bij Altorffer gedrukte, relaas Middelburg onmiddellijk vόόr en na de bevrijding (6 November 1944) doet nauwkeurig verslag van de hectische laatste maanden van de oorlog. Zo signaleert hij op 1 september 1944 het vertrek van enige N.S.B.-ambtenaren - de eerste ratten die het zinkende schip verlaten en een aantal dagen later doet ook burgemeester Meerkamp van Embden aan vaandelvlucht. De dreiging van een geallieerd bombardement teneinde Walcheren onder water te zetten wordt steeds groter en er worden dan ook maatregelen genomen om mensen te evacueren en deze te herhuisvesten binnen de vesten. Koene schrijft het volgende: Ik richt ingaande Zaterdag 7 October 1944 een geheel afzonderlijken evacuatiepost - ook wel genoemd "Gemeentelijk bureau voor vluchtelingenregistratie" - in op de Markt - in het daartoe gevorderde café Groenewegen. De dynastie Groenewegen, die een dikke 100 jaar de Vriendschap bestierde, was zo'n begrip in de stad dat het café dan ook vaak als zodanig werd aangeduid. Toen Walcheren daadwerkelijk onder water kwam te staan, stroomden de evacués toe. Ze werden ondergebracht in leegstaande woningen en in groote gebouwen als scholen en kerken - ook de bovenverdiepingen van sociëteit De Vergenoeging boden asiel. Enfin, goed gastheerschap is natuurlijk een eerste vereiste voor een horecaondernemer - de Vriendschap voert dat oudergewoonte nog steeds hoog in het vaandel - en de rest is geschiedenis.

Adrie Theune

Oude Middelburgers herinneren zich Adrie Theune ongetwijfeld als bode die met paard en wagen allerhande zaken over Walcheren vervoerde voor Van Gend & Loos. In het begin, jaren '50, gebeurde dat nog vanaf het Bodenplein waar, hoe kan het ook anders, het bodenhuis was gevestigd – later verhuisde Van Gend & Loos naar een pand aan de Kanaalweg. In dat pand zat dansschool Janvier nog een tijd tot het werd afgebroken. Adrie was zo op het oog een wat norse beer van een vent, maar dat was eigenlijk meer een houding die zijn verlegenheid moest markeren. Adrie was in de jaren '80-'90 – zeg maar het tijdperk Mientje – vaste klant in de Vriendschap en hij stoorde zich al een tijdje aan het gemis van een afscheiding tussen de terrassen van de Vriendschap en Seventy Seven. Na een broedpauze voerde hij zijn idee uit en kwam op de proppen met een zelf getimmerd karretje waarop een bloembak was gevestigd; eigenlijk een soort van zeepkist maar dan anders. Enigszins verlegen en met de potsierlijkheid van een reus die een dwergpoedeltje uitlaat, presenteerde hij zijn enigszins krakkemikkige creatie aan een wat lacherig publiek. Mientje zette geraniums in de bloembak en zo was de afbakening van de terrassen jarenlang een fleurig feit. Ik kan me uit mijn kinderjaren ook nog een gebeurtenis herinneren waarin Adrie, zeker in de ogen van het morrende volk, een heldenrol vertolkte. Het feit wil dat de drumband van Juliana in de jaren '60 altijd vooraf werd gegaan door een zogenaamde tambour-maître, iemand die voor de troepen uit marcheerde gewapend met een staf die hij af en toe zwierig hoog de lucht inwierp en hem, meestal, weer even zwierig opving. Maar voor die tambour-maître liep, trots als een pauw, Kees Suurland, een jongen met een geestelijke beperking die idolaat van de muziek was. Iedereen kende Kees en gunde hem zijn hobby van harte, tot op een bepaald moment, ik denk op een Koninginnedag, de Hermandad vond dat het zo niet meer kon. Het was druk op de Markt en het volk morde om zoveel onrechtvaardigheid. Onder hen was ook Adrie Theune die niet alleen morde, maar ook zijn handen liet spreken om Kees te ontzetten. Vervolgens concentreerde de kit zich op Adrie en lukte het uiteindelijk 4 dienders om hem in een volkswagentje te vouwen. Kees liep vervolgens toch weer voor de muziek uit en Adrie was, hoewel burgerlijk ongehoorzaam, even de held van Middelburg.

  • Kees Suurland bij de intocht van Sinterklaas in Middelburg in 1960


Don Leo

Leo zag er altijd uit om door een ringetje te halen – strak in het zwart, wit overhemd waarover vaak een rode gilet, en het haar even strak, van de brylcreem, achterover gekamd met een kippenkontje als puntje op de i. Hij deed me altijd een beetje denken aan de gouden dagen van de rock and roll, de tijden van Bill Hailey and his Comets, Gene Vincent en Elvis de Pelvis. Leo kleedde zich een statement en zou daarom alleen al het voorvoegsel Don verdienen, ware het niet dat hij ook wel een beetje weg had van de jonge Leo Beenhakker. Hij werkte al in de Vriendschap onder Frans Spel en was er jaren het soms wat nukkige ankerpunt van de jaren ’70. Lies van Seventy Seven kende hem goed, eigenlijk al vanaf de tijd dat ze nog in De Eendracht werkte. Wellicht weet zij nog smeuïge anekdotes uit die periode om het beeld te vervolmaken – daar zie ik zeer naar uit. Ik ken een mooi verhaal dat me enigszins besmuikt maakt, aangezien het nu niet direct uit de eerste dan wel schoonste hand komt. Enfin, de mare gaat dat het lijdend voorwerp, hoewel al enige jaren in de echt versmolten, maar niet de metamorfose naar het vaderschap kon maken. Iets of iemand bracht op een of andere manier soelaas – onze lieve heer heeft soms rare kostgangers. Wellicht wat cryptisch geformuleerd, maar de goede verstaander heeft aan een half woord genoeg en zo blijven de woorden tenminste boven de dekens. Vele jaren later zag ik Leo terug in de toenmalige SSGM aan de Churchilllaan waar hij in de avonduren het interieur verzorgde. Ik viel daar in voor drummer en ex-deejay Hans Walrave die er toen een kleine sportkantine in De Straat dreef. Het was een weerzien van ouwe jongens krentenbrood, veel verhalen en vooral veel halve liters Heineken waardoor ik die ongetwijfeld fantastische verhalen even snel rijk als kwijt was. Don Leo is al een poosje voorgoed kwijt, uit de tijd, maar, evenals Elvis de Pelvis, nog niet vergeten - zal binnenkort met Hans nog maar eens een paar halve liters open trekken, dan vloeien de woorden vanzelf.

Uit de PZC van 22 mei 2008

"Binnen een half uur besloten ze dat de zaak wilden hebben. En daar heeft ze echt wel eens spijt van gehad, zegt Connie de Lange. "Dit is een bedrijf dat je opvreet. We zijn altijd open." Samen met Kees Rijn is ze dit jaar tien jaar uitbater van het cafe.[...]
Tien jaar geleden was Vriendschap 'een heel antiek bedrijf'. "Er zaten een zekere Willem en Mientje in. De Markt zou op de schop gaan, dat daar hadden ze geen zin in. Van de een op de andere dag besloten ze dat ze ermee stopten. Toen we besloten dat we het zouden doen, kregen we te horen dat we donderdag meteen weer open moesten omdat dan de boeren altijd kwamen. We hebben daarna tweeenhalve maand gedraaid zoals het toen was." Een grondige verbouwing volgde. "We wilden wel hetzelfde laagdrempelige bedrijf houden. Daarnaast hebben we ingezet op de keuken: dagvers, hoge kwaliteit en altijd open, van half twaalf 's ochtends tot 's avonds laat. Niets zo ergerlijk als wanneer je iets wilt eten en de lunch is net voorbij of als je om kwart over negen binnenstapt en de keuken is dicht."

Als het wat later op de avond is, op een tijdstip waarop een heleboel andere restaurateurs je weg beginnen te kijken, kun je bij De Vriendschap in Middelburg vaak nog gewoon binnenvallen om te eten. Vooral in de zomer, als het druk is, blijft de keuken nog laat open; net of je in de grote stad bent. En dat grootsteedse gevoel wordt nog eens versterkt door het interieur: binnen is het donker, met veel hout, glimmend staal en glas, grote glazen bollen als verlichting, metalen wijnkoelers op poten voor naast de tafels, personeel dat in stemmig zwart en in schorten tot aan de vloer rondloopt, en één of ander geinig kunstproject dat altijd wel aan de muur, aan het plafond of tegen het raam hangt. Vanaf de tafels aan het raam - met privéschemerlamp - heb je dan wel weer zicht op het hart van de provincie: de Markt in Middelburg.

Frans Spel

Frans Spel dreef de zaak samen met Francisca, bijgenaamd tante Frans, eind jaren 60 eind jaren 70. De handballers van E.M.M. kwamen daar weleens aanwaaien, want bij uitwedstrijden vertrok men vaak vanaf de Vriendschap. Als er bij terugkomst nog wat werd gedronken (in de periode voor 77 dus) speelde Tante Frans altijd een uitgenast spel: ze schoof onder tafel wat geld aan iemand die dan zogenaamd het eerste rondje gaf - de anderen volgden dan vanzelf. Tante Frans heeft later nog jaren pension Francisca in de Gortstraat uitgebaat.

(Oud-) medewerkers

  • Noortje de Kroo, Femke Vos de Wael (zie ook Artistiek Ontbijt), Annemarie van de Vreugde, Nicole van de Vreugde, Jeroen Sijbel, Gerdien Goudzwaard, Coert van Loon, Chantalle te Loo, Danny van Sorge, Justin Faasse, Remco van Schijndel, Michel Louws, Lars Schuit, Biba Dekoning, Berbel Lippe, Mirjam van Dijk, Bapke van der Steen, Romy Telussa, Marjolein de Nooijer, Esther Brakman, Matthijs Ingelse en Natasja Jongmans, Deborah Nanuruw
  • Onder Mientje werkten onder meer: Kees Boogaard (later eigenaar 't Sincken Tooghje), Henny, Hans, Ingrid, Esther, Marion, Rene, Thijs, Ester, Jacuba, Lou, Vincent, Jeroen, Claudia , Eric en kat Rambo.

Adres en contactgevens

Markt 75
4331 LL Middelburg
0118 612257

Externe links

Bronnen