Middelburg Dronk

Middelburgse Cultuurgeschiedenis

Fantaboerin.JPG
Foto De Faam 18 juli 2012.JPG

Cultuur in Middelburg

Muziek

Het woord cultuur is een vlag die vele ladingen dekt en een van die ladingen is muziek die men al in de middeleeuwen in herbergen en kloosters kon horen. Het gaat in dit lemma dus om muziek met haar cross-over varianten als bij voorbeeld cabaret, revue en dans gelinkt aan de horeca, want daar draait deze site nu eenmaal om. Muziek door de eeuwen heen in de Middelburgse horecagelegenheden, maar ook in de openbare ruimte en andere gebouwen waar men ook wat bij een optreden kon drinken. Om enige lijn in de muziekgeschiedenis van onze stad te krijgen is er voor gekozen om een aantal locaties waarin muziek werd gemaakt in de schijnwerpers te zetten en zo zaken zicht- en bijna hoorbaar te maken.

Zeeuwse Concertzaal

In 1754 wordt op initiatief van steenrijke regent Daniel Radermacher de bovenverdieping van Het Stads Ykhuis ingericht als concertzaal met een orchest, en zindelijk bekleedde zitplaatsen - er worden wekelijks concerten gegeven onder leiding van een kapelmeester. Het gaat een kleine eeuw goed, tot de Concertzaal in 1836 verhuist naar een bovenzaal van het Abdijcomplex aan de Groenmarkt. Deze ruimte wordt - nadat De Concert- en Gehoorzaal in 1896 is geopend - verbouwd en functioneert vanaf 1900 als Statenzaal. In april 1896 besteedt het Bestuur der Naamloze Vennootschap "De Concert- en Gehoorzaal" het bouwen van een Concert- en Gehoorzaal aan in de tuin van het pand aan de Lange Singelstraat N 181, later vernummerd tot Singelstraat 13. In 2006 wordt gestart met het verbouwen van de Concert- en Gehoorzaal en verdwijnt de ingang aan de Singelstraat 13 - het pand krijgt weer een woonbestemming. Een jaar later opent de Zeeuwse Concertzaal - de Concert- en Gehoorzaal is geschiedenis - en is de ingang verplaatst naar Verwerijstraat 14.


Schouwburg

Een advertentie uit de Middelburgsche Courant van 30 juli 1807 meldt een toneelvoorstelling in den Nieuwen Schouwburg, gelegen op het Molenwater by de Koepoort dezer stad. In 1939 wordt dat gebouw afgebroken en vervangen door een strak, wit gebouw dat Nieuwe zakelijkheid uitstraalt. Begin jaren '60 geeft de Middelburgse gemeenteraad toestemming voor een dure verbouwing (toen al!) van het bestaande complex, maar later wordt toch besloten tot afbraak en het bouwen van een nieuwe schouwburg die op 22 januari 1965 geopend wordt. In de jaren '80 gaat men op zoek naar een nieuwe locatie - een zoektocht waar geen einde aan lijkt te komen. De schouwburg wordt het hoofdpijndossier van de gemeente Middelburg met als dieptepunt de put op de plaats van de Generaal-majoor Berghuijskazerne. In januari 2015 is de kogel door de kerk en besluit de gemeente op de oude locatie te blijven en de schouwburg te verbouwen, maar dat kan natuurlijk volgend jaar weer anders zijn.


Schuttershof

De schuttershoven waren van meet af aan een plaats waar muziek gemaakt werd, maar vooral ook gefeest. Middelburg had er drie, namelijk de Kloveniersdoelen aan Achter de Houttuinen, de St. Jorisdoelen aan de Balans en het Schuttershof Sint Sebastiaan aan de Beddewijkstraat. Aangezien er zich in dat laatste schuttershof het meeste afspeelde zal de aandacht zich daar vooral op focussen. In de periode net na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er allerlei initiatieven op het gebied van cabaret en revue - de voorstellingen vonden plaats in het schuttershof en werden strijk en zet afgesloten met een bal o.l,v. Wim Meeuse van Dansschool Meeuse (zie ook Stiesel in m'n embde). Een vreemde eend in de bijt was goochelaar Ali Ben Lux (Ko Kemeling) die samen met Miss Blindina (Sara van Wittene) de zinnen van het publiek begoochelde. Kees van Hoek zette jaarlijks een revue op de planken van het schuttershof met de personeelsvereniging Ontwikkeling en Ontspanning (O en O) van de PZEM en Barend de Jonge had in vrijwel elke revue een running gag als "Ouwe Barend". Maar de cabaretgezelschappen kwamen in die periode als paddenstoelen uit de grond. Wim de Graaf (schreef het clublied Langs de lijn van voetbalvereniging Middelburg) en de broers Wim en Jo den Hollander zaten in de Zuidwesters, er was cabaretgroep The Moonliners waarvan de muzikale leiding beruste bij Ko Kempe en het cabaret deel bij Piet de Leeuw (de cabarettak van The Moonliners veranderde later in De Oprechte Amateur) en dan was er natuurlijk nog het onvolprezen Overschotje dat met o.a. Wim den Hollander en Jo Julianus aka Jo Juul furore maakte. Op veel van die avondjes werd de muziek bij het bal na verzorgt door Baby den Toonder met zijn Babytonband. Maar ook in De Gouden Poorte werd er volop muziek gemaakt, aan cabaret gedaan en gefeest - veel al wat oudere Middelburgers hebben daar goede herinneringen aan. Cabaretgezelschap De Scherpschutters (zie Barcodes: Welig wellende knakworst in De Gouden Poorte) o.l.v. Oude Barend de Jonge was er kind aan huis evenals beatband The Skylights. Aangezien de Gouden Poorte van oudsher een rood bolwerk was, trad het koor de Volksstem er vaak op en later ook het tienerkoor van de Kleine Stem o.l.v. Philip Feij. De Gouden Poorte werd in 1974 een antiekzaak, maar in het schuttershof wordt er tot op de dag van vandaag muziek gemaakt.


Openbare ruimte

Er was van oudsher ook veel muziek aanwezig in de openbare ruimte, dat wil zeggen in de straten, parken etc. van Middelburg. Je had natuurlijk de straatmuzikanten, maar ook waren er optredens in de open lucht, zij het soms op een overdekt podium. Onder de openbare ruimte vallen ook gebouwen als b.v. het stadhuis of de Zeeuwse Bibliotheek, want daar werd soms ook muziek gemaakt en meestal kom men er zich ook, al dan niet alcoholisch, laven.


Openbare gelegenheid

Het, voorlopig, laatste lemma gaat over de openbare gelegenheden, de kroegen in Middelburg waar het soms alle dagen feest was. dat gebeurde in de 19de en 20ste eeuw vooral in de buurt van de Markt en aan de Dam en later het Damplein, maar er werd ook wat af gefeest in de warme driehoek Vlissings Wagenplein-Teerpakhuizenstraat-Winterstraat - eigenlijk werd er overal in de stad waar zich een gelegenheid bevond gefeest, want de dag van het feest kon weleens je laatste zijn geweest.


Bronnen

  • Foto's en afbeeldingen: Beeldbank Zeeuwse Bibliotheek en collecties Klazina de Graaf, Ben Vriesman, Jan Simonse, Kees Rijn en Conny de Lange, Jeroen en Monina Nousse, Nous Davidse, Bo Westdorp, Wim Helm, familie Van Wittene, Moluks Historisch Museum, Vlissingen Dronk, Leen van Cleemput, en al die anderen waarvan we de naam niet konden achterhalen
  • Krantenknipsels : Krantenbank Zeeland


Meer afbeeldingen zijn te vinden op: Algemene_Geschiedenis/fotos.


Festivals

Zie de pagina Festivals.

Toneel

Zie de pagina Toneel.

Stadfeesten

Zie de pagina Stadsfeesten

Kunst

Zie de pagina Kunst.

Externe Links

Bronnen